بررسی نقش و جایگاه مفهوم ثبات و عدم ثبات نظام های سیاسی در آمایش مناطق مرزی با تاکید بر مناطق مرزی شرق ایران

Abstract

آمایش مناطق مرزی از جمله پروژه ها و برنامه های است که ازجایگاه ویژه ای در مطالعات جغرافیای سیاسی و انسانی برخوردار می باشد .در کشور ایران این دست مطالعات به خاطر وجود مرزهای طولانی و ویژگی های منحصر به فرد طبیعی –انسانی آن از حساسیت و اهمیت فراوانی برخوردار است. از همین رو هدف این مقاله علاوه بر تقویت ادبیات پژوهشی در حوزه مطالعات آمایش سرزمین ، بررسی نقش و جایگاه مفهوم ثبات و بی ثباتی نظامهای سیاسیدر آمایش مناطق مرزی شرق ایران می باشد.در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی تحلیلی بهره گرفته شده است.یافته های تحقیق با توجه به نمونه موردی پژوهش (مرز های شرقی ایران) نشان می دهد که مفهوم ثبات و بی ثباتی نظام های سیاسی در سه بعد ،سیاست،اقتصاد و فرهنگ-اجتماع می تواند آمایش مناطق مرزی کشور را تحت تأثیر قرار دهد به نحوی که هر بعد چالش های گوناگونی را در مسیر توسعه و امنیت مناطق مرزی ایجاد می کند مطالعات همچنین روشن ساخت که برخی از ویژگی های مناطق مرزی با ابعاد بی ثباتی سیاسی ارتباط تنگاتنگی دارند که این خود باعث افزایش شدت اثر پذیری مناطق مذکور از عامل خارجی است .در نتیجه گیری هم نشان داده شده است که مفهوم مورد مطالعه تعیین کننده نگرش برنامه ریزان آمایشی می باشد بدین جهت که بی ثباتی نظام های سیاسی دو کشور افغانستان و پاکستان موجب شکل گیری نگرش امنیتی انتظامی به مناطق مرزی شده است. و بر عکس پائین بودن نرخ بی ثباتی نظام سیاسی کشور ترکمنستان نسبت به دو کشور دیگر موجب شکلگیری نگرش توسعه محور و قائل به توسعه در مناطق مرزی شرق ایران شده است .