امنیت زیست‌محیطی بنیاد همکاری منطقه‌ای مطالعه موردی بحران ریز گردهای جنوب غرب آسیا

Abstract

افزایش گرمایش زمین به همراه دست‌اندازی فزاینده بشر در زیست‌بوم‌ها، تغییر آب‌وهوا در مقیاس جهانی و نابودی بنیادهای زیستی را در پی داشته است. در این میان، پدیده ریز گرد در جایگاه یکی از پیامدهای این تغییرات طی یک و نیم دهه گذشته زیان‌های کلان و فزاینده‌ای در حوزه‌های بهداشتی و اقتصادی متوجه جوامع مختلف به‌ویژه جنوب غرب آسیا و ایران کرده است به‌گونه‌ای که هم‌زمان با آغاز فصل گرما، پدیده ریز گرد به ‌آرامی از غرب به شرق می‌تازد و دست‌کم پانزده استان ایران و بخش‌هایی از کشورهای منطقه را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد؛ بر بنیاد برآوردهای موجود نزدیک بیشترین خاستگاه ریز گردها برون‌مرزی و بقیه درون‌مرزی است. در بخش برون‌مرزی، کشورهای اردن، عراق، سوریه و عربستان عمده خاستگاه‌های ریز گرد در منطقه هستند. کشورهایی که عموماً دچار جنگ و بی‌ثباتی‌های داخلی هستند. بااین‌حال، با توجه به فزایندگی دامنه تهدید امنیت زیست‌محیطی منطقه، پدیده ریز گرد به‌عنوان عنصر مشترک تهدیدکننده کشورهای یادشده، این توانایی را دارد که به شکل‌گیری یک سازه ژئوپلیتیکی برای همکاری‌های منطقه‌ای بیانجامد.