مکانیابی پایانه‌های مسافربری برونشهری با استفاده از مدل بهینه‌سازی چند معیاره در شهر تهران

Abstract

چکیده بررسی فرایندهای مکانیابی بکار گرفته شده در شهرهای کشور بیانگر آنست که در بسیاری از شهرهای کشور موقعیت مکانی پایانه‌های مسافربری برونشهری به صورت غیر علمی و تنها بر اساس نظرات کارشناسی تعیین شده است. در این مقاله، از یک مدل ریاضی- کارشناسی چندمعیاره که توسط نویسنده گان این مقاله تدوین شده به منظور مکانیابی پایانه های مسافربری در شهر تهران استفاده شد. ابتدا با توجه به عدم وجود اطلاعات کافی در این خصوص، با انجام مصاحبه با کارشناسان و متخصصین و تکمیل پرسشنامه‌های تدوین شده، مناسب‌ترین و مهمترین معیارها در مکانیابی پایانه‌ها شناسایی شدند. جهت اجرای این مدل که برنامه‌ریزی ترکیبی در مقیاس بزرگ می‌باشد، از نرم‌افزار TransCAD و روش “شاخه و کرانه” استفاده گردید. بر اساس نتایج حاصل از اجرای این مدل، 4 مکان جهت احداث پایانه در شهر تهران پیشنهاد شد و از لحاظ فنی و اقتصادی مورد تحلیل قرار گرفت. در این مقاله مقایسه نتایج حاصل از مدل پیشنهادی این تحقیق ومدل موجود در طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران، مورد اعتبارسنجی قرار گرفت. با مقایسه نتایج حاصل از این دو مطالعه مشخص گردید که سیستم پیشنهادی مطالعات جامع شهر تهران، 14 نقطه را به منظور احداث پایانه پیشنهاد کرده است، در حالیکه با استفاده از مدل مکانیابی در این پژوهش، احداث پایانه در بیش از 4 مکان را از نظر اقتصادی توجیح پذیر نمی باشد. لذا با توجه به اختلاف قابل توجه وضعیت عملکردی، به وضوح می‌توان روش پیشنهادی این تحقیق را به عنوان یک روش موثر و کارامد در مکانیابی پایانه‌ها در نظر گرفت.