بهینه‌سازی مصرف آب با استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار (Tape) و بیلان رطوبتی خاک در زراعت ذرت دانه‌ای در کرمان

Abstract

به دلیل قرار گرفتن موقعیت جغرافیایی کشور ایران در شرایط خشک و نیمه خشک، همواره کم‌آبی و خشکسالی کشاورزی را تهدید می‌کند. آبیاری نواری تحت فشار(Tape) نمونه‌ای از سیستم‌های آبیاری تحت فشار است که در استفاده بهینه از آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعیین زمان و مقدار آبیاری با در نظر گرفتن عوامل وابسته بسیار پیچیده است و از مشکلاتی است که همواره در پیش روی کشاورزان و کارشناسان بوده است. هدف از این طرح ارزیابی سطوح مختلف آبیاری با استفاده از سیستم آبیاری نواری تحت فشار<strong> (</strong>Tape<strong>)</strong> و تعیین آب مورد نیاز با استفاده از تانسیومتر در ‌زراعت ‌ذرت ‌دانه‌ای ‌بود. آزمایش به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و و چهار تیمار آبیاری که شامل 3 تیمار مکش در FC 2/1، FC 5/1 و FC 8/1 و تیمار آبیاری برابر با نیاز آبی خالص گیاه (تیمار شاهد) بود که به مدت سه سال (1391-1389) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کرمان اجرا شد. برای اعلام زمان آبیاری با استفاده از تانسیومتر هنگامی که میزان تخلیه آب به حد نصاب آبیاری برای هر کدام از تیمارها رسید، عملیات آبیاری صورت گرفت. با توجه به دور و مقادیر آبیاری در تیمارها، تیمار شاهد بیشترین عملکرد محصول و بهترین کارآیی مصرف آب را داشت. با این وجود تیمار FC2/1 نسبت به سایر تیمارها عملکردی نزدیک به تیمار شاهد داشت. با توجه به این که میزان آب مصرفی در تیمارها تقریباً نزدیک به هم بوده و حتی تیمارهای FC5/1 و FC8/1 نسبت به تیمار FC2/1 اندکی آب بیشتری نیز مصرف کرده‌اند امّا به دلیل این که دور آبیاری در تیمار FC2/1 نسبت به تیمارهای دیگر کمتر بوده است و کرت‌ها زودتر از تیمارهای دیگر آبیاری شدند عملکرد در غالب صفات مورد مطالعه بهتر گردیده است. با توجه به پارامترهای بررسی شده در این مطالعه می‌توان تیمار FC2/1 را که نیازی به محاسبات عددی ندارد برای استفاده زارعین پیشنهاد داد.