واسنجی داده های باران سری 3B43 ماهواره TRMM در استان هرمزگان

Abstract

بارش یکی از پارامتر­های مهم اقلیمی موثر در مدل­های هیدرولوژیکی است. لذا برآورد صحیح مقدار و توزیع مکانی آن در یک حوزه آبخیز از اهمیت زیادی برخوردار است. در سال های اخیر به دلیل تعداد و تراکم محدود ایستگاه­های بارانسنجی در سطح کشور و نبود ایستگاه در مناطق کوهستانی و صعب العبور، استفاده از داده های ماهواره ای بارش به عنوان ابزاری موثر در پیش بینی توزیع مکانی منطقه ای بارش مورد توجه محققین قرار گرفته است. در پژوهش حاضر به بررسی صحت داده­های بارشی3B43 TRMMکه یکی از محصولات بارشی ماهواره TRMM است در 40 ایستگاه باران سنجی و 9 ایستگاه سینوپتیک استان هرمزگان در مقیاس ماهانه پرداخته شد. مقایسه بین داده­های ماهواره­ای و مشاهده­ای در ایستگاه­های منتخب واقع در دوره آماری 1998-2012 انجام شد. برای ارزیابی میزان انطباق بارندگی برآوردشده توسط ماهوارة TRMM با مقادیر مشاهده ای در ایستگاه های بارانسنجی و سینوپتیک از معیارهای آماری شامل ضرایب همبستگی اسپیرمن (Rs)، ضریب همبستگی پیرسون (Rp)، میانگین مطلق خطا (MAE)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین مجذور خطا (MSE)، و نیز شاخص های مطابقت (POD, FAR, TSS و CSI) استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده، بیشترین مقدار شاخص POD (1) در ماه­ آگوست و کمترین مقدار آن (92/0) در ماه­ می برآورد شد. از طرفی بیشترین مقدار شاخص FAR (91/0) و کمترین مقدار شاخص CSI (08/0) در ماه­ می، و همچنین کمترین مقدار شاخص FAR (16/0) و بیشترین مقدار شاخص CSI (83/0) در ماه ژانویه برآورد شد. علاوه بر این ها، بیشترین مقدار ضریب همبستگی پیرسون (64/0) و اسپیرمن (76/0) در ماه دسامبر و کمترین آن ها در ماه های آپریل، می و جولای اتفاق افتاد. این نتایج نشان می دهد که بیشترین دقت ماهواره TRMM در فصل های زمستان و بهار و کمترین آن، در تابستان اتفاق افتاده است. بعبارت دیگر، ماهواره TRMM توانسته است وقوع بارندگی در ماه های سرد سال را بهتر از ماه های گرم سال پیش بینی کند. همچنین نتایج نشان داد داده­های TRMM در اکثر ماه های سال مقدار باران را بیشتر برآورد می کند که پس از واسنجی، با توجه به نقشه های پهنه بندی ماه های آگوست و دسامبر بهبود قابل ملاحظه ای در تخمین بارش توسط ماهوارة TRMM اتفاق افتاد.