تأثیر ‌کم‌آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهره‌وری آب رقم T.215 سویا

Abstract

به منظور بررسی اثرات کم‌آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهره‌وری آب رقم T.215 سویا، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان در سال 1388 اجرا گردید. تیمار آبیاری شامل چهار سطح بود که در پتانسیل‌های رطوبتی 35-30 (I₁)، 55-50 (I₂) و 75-70 (I₃) سانتی‌بار خاک (سطوح پتانسیل رطوبتی با استفاده از تانسیومتر مشخص شد) آبیاری انجام شد و یک سطح بدون آبیاری (I₄) بود. صفت‌های مورد بررسی شامل عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، فاصلة اولین غلاف از سطح زمین، تعداد گره ساقه، طول غلاف و درصد روغن و پروتئین دانه بود. همچنین در این آزمایش شاخص‌های مختلف بهره‌وری آب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با کاهش مقدار آب مصرفی از عملکرد دانه به طور معنی‌داری کاسته شد (تنش کمبود آب با کاهش اجزای عملکرد، عملکرد سویا را کاهش داد). بیشترین عملکرد دانه در تیمار I₁و کمترین آن در تیمار I₄ به دست آمد، همچنین این دو تیمار به ترتیب بیشترین و کمترین بهره‌وری آب را نیز نشان دادند. بنابراین با توجه به نتایج این آزمایش، آبیاری بر اساس پتانسیل رطوبتی 35-30 سانتی‌بار خاک بهترین رژیم آبیاری از لحاظ عملکرد و بهره‌وری آب تشخیص داده شد. همچنین تجزیه همبستگی صفت‌های اندازه‌گیری شده نشان داد که صفت تعداد غلاف در بوته دارای بیشترین ضریب همبستگی مثبت و معنی‌دار (^**985/0=r) با عملکرد دانه بود. نتایج رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که این صفت (تعداد غلاف در بوته) مهمترین جزء در تعیین عملکرد دانه بوده و بیشترین درصد تغییرات عملکرد را توجیه کرد.