تحلیل روند تغییرات سالانه و فصلی دما، بارش و خشکسالی‌های استان همدان

Abstract

در این مطالعه تحلیل روند آماری عوامل اقلیمی بارش، دما و خشکسالی در دو مقیاس فصلی و سالانه در 15 ایستگاه از منطقه همدان، انجام گرفت. برای این منظور ابتدا خشکسالی در سطح هر ایستگاه از شاخص بارش استاندارد شده (SPI) محاسبه و سپس تغییرپذیری عوامل مورد مطالعه با استفاده آزمون ناپارامتریک من­کندال صورت گرفت. نتایج تحلیل روند مقدار باران سالانه نشان داد در 60 درصد ایستگاه­ها، روند بارش کاهشی بود که این کاهش بیشتر متوجه فصول بهار، زمستان و تابستان است. بررسی تغییرات دمایی نشان داد که روند دمای سالانه 50 درصد از ایستگاه­ها افزایش معنی­داری داشته است. در مقیاس فصلی، دو فصل تابستان و پاییز، افزایش دما و دو فصل بهار و زمستان کاهش دما را نشان دادند. روند افزایش خشکسالی­ها نیز همانند روند تغییرات بارش بود، به­طوری­که در 67 درصد ایستگاه­ها خشکسالی سالانه افزایش یافته و این افزایش در 33 درصد ایستگاه­ها در سطح 05/0 معنی­دار بود. بیشترین تعداد روندهای معنی­دار در میانگین عوامل اقلیمی مورد مطالعه در فصل تابستان مشاهده شد. همچنین روند تغییرات در دو ایستگاه عمرآباد و قهاوند برای کلیه عوامل مورد مطالعه در هر دو مقیاس زمانی معنی­دار بود. این دو ایستگاه دریافت­کننده مقادیر حدی بیشینه و کمینه بارش می­باشند که معنی­دار بودن تمامی عوامل اقلیمی مورد مطالعه قابل توجیه است.