ارزیابی عملکرد مالی صنعت آب و فاضلاب شهری بر اساس مدل BSC

Abstract

از بین روش‌های مختلفی که تاکنون برای هدایت و ارزیابی عملکرد سازمان‌ها مطرح شده‌اند، مدل کارت امتیازی متوازن، تنها روشی است که به‌صورت پیوسته سازمان را از پایین‌ترین تا بالاترین سطح آن به صورت یکپارچه، کارا و اثربخش به سمت اهدافش سوق می‌دهد. این مدل مبتنی بر اهداف و استراتژی‌های سازمان و جامع نگر است. از تمام زوایا سازمان را بررسی می‌کند و از این طریق همگرایی کل بدنه سازمان را در راستای اهداف آن فراهم می‌آورد و علاوه بر آن قادر است ضعف سیستم‌های ارزیابی عملکرد فعلی در شرکت‌ها که متکی بر شاخص‌های مالی و عمدتاً مبتنی بر کاهش بهای تمام شده ناشی از صرفه‌های مقیاس و تولید انبوه است را رفع کند. در این پژوهش به بررسی تأثیر استفاده ازمعیارهای کارت امتیازی متوازن بر ارزیابی عملکرد مالی صنعت آب و فاضلاب شهری پرداخته شد. داده‌های این پژوهش از 35 شرکت جامعه آماری در یک دوره زمانی چهار ساله از سال 86 تا 89 استخراج شده است. متغیرهای مستقل مربوط به کارت امتیازی متوازن شامل چهار معیار و متغیر وابسته ارزیابی عملکرد شامل نرخ بازده فروش در نظر گرفته شد. به‌منظور آزمون فرضیه‌های پژوهش از روش گام به گام برای ورود متغیرهای ورودی با توجه به عدم معنا دار بودن ضرایب متغیرهای مستقل و عدم هم خطی یا ناهمبسته بودن بین متغیرهای مستقل، انتخاب شد که سبب شد تمامی فرضیه‌های پژوهش با ارائه مدل جدید مورد تأیید قرار گیرند. این پژوهش نشان می‌دهد که بین معیارهای ارزیابی متوازن و عملکرد شرکت‌ها رابطه مستقیمی وجود دارد و در نتیجه بهبود معیارهای ارزیابی متوازن باعث بهبود عملکرد شرکت می‌شود. با توجه به ضریب تعیین فرضیه یک می‌توان گفت که رابطه خطی قوی بین معیارهای مالی ارزیابی متوازن و ارزیابی عملکرد وجود دارد. استفاده از روش امتیازی متوازن در ارزیابی عملکرد مالی از طریق توازن بین دیدگاههای مالی، مشتریان، فرایند داخلی و رشد و یادگیری، به درک بسیاری از روابط دو سویه از سوی مدیران کمک می‌نماید و می‌تواند به عنوان یک راهنما و سیستم کنترلی در رسیدن به اهداف کمک کند؛ دیدگاه‌های مدیران و کارکنان را به‌هم نزدیک کرده و تصویری یکسان از اهداف و خط مشی مرتبط با آن‌ را ارائه ‌دهد و از طریق ایجاد زنجیره عطف، شرکت را در ارزیابی وضعیت، عملکرد و انعطاف‌پذیری مالی یاری ‌رساند.