رنگ‌زدایی محلولهای آبی حاوی رنگهای راکتیو با استفاده از تابش باریکه الکترونی یونیزه کننده

Abstract

فاضلاب صنایع نساجی، معمولاً دارای مقادیر قابل توجهی از مواد رنگی سمّی است. تحقیقات نشان می‌دهد که رنگها به‌ویژه رنگهای راکتیو آزو به سادگی تخریب نمی‌شوند، به‌همین علت قبل از تخلیه فاضلاب در محیط زیست، لازم است که این مواد حذف شوند. در این تحقیق تخریب‌‌‌پذیری محلول‌ آبی رنگهای راکتیو آزو Remazol blue 133%و Remazol red توسط باریکه الکترونی با انرژی 10 مگا الکترون ولت در دزهای 1، 3، 5، 8 و 11 کیلوگری (kGy)مورد بررسی قرار گرفت. محلول آبی از رنگهای راکتیو مذکور با غلظت ppm 50 تهیه گردید. نمونه‌های تهیه شده در ظروف از جنس پلی‌استایرنی توسط باریکه الکترونی تولید شده از شتاب‌دهنده الکترون، پرتودهی شدند. تغییرات طیف جذبی، pH و اکسیژن شیمیایی مورد نیاز برای تخریب اکسیداسیونی (COD) نمونه‌ها، قبل و بعد از پرتودهی اندازه‌گیری گردید. درجه رنگ‌زدایی و درصد حذف COD نمونه‌ها نیز محاسبه شد. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که در دز 1 کیلوگری نوارهای جذبی هر دو رنگ به‌شدت کاهش یافته به‌طوری که بیش از 83 درصد رنگ‌زدایی حاصل گردید. در انرژی 3 کیلوگری این مقادیر بین 93 تا 96 درصد متغیر بود. کاهش بار آلی ترکیبات رنگی با افزایش دز تابشی در نتایج pH وCOD نیز به وضوح مشاهده شد. pH محلولها بعد از پرتودهی با دز 11کیلوگری برای رنگهای Remazol blue 133%و Remazol red به‌ترتیب 42/25 درصد و 48/59 درصد کاهش یافت. درصد کاهشCOD محلول رنگهای مذکور در دز جذبی 1کیلوگری، به‌ترتیب 20 درصد و 18 درصد و در دز جذبی 11 کیلوگری به‌ترتیب 60 درصد و 72 درصد محاسبه شد.