تأثیر نشانگان و نمادهایِ فرهنگیِ فضاهای شهری بر تقویت هویت ملی

Abstract

<strong>هویت ملی به معنای احساس تعلق و وفاداری به</strong><strong>عناصر و نمادهای مشترک در یک ملت و در میان مرز‌های تعریف شده سیاسی</strong><strong>است و از آنجا که فضاهای شهری استقرارگاه جمعیت کثیری از شهروندان یک کشور است و مهم­ترین عامل در شکل­دهی و شگل­گیری شهر به عنوان بستر پیدایش حیات جمعی می­باشند، نقش عمده­ای در تولید و بازآفرینی مبانی استحکام بخش هویت ملی و فرهنگی شهروندان ایفا می­نمایند. هویت ملی را می­توان از طریق نمادپردازی در این فضا بازنمایی و بازتولید نمود، از این طریق ارتباط روانی و عاطفیِ خاصی میان مردم و فضای شهری که زندگی روزمره­ی خود را در آن می­گذرانند، شکل می­گیرد. در صورتی که احساسی عاطفی نسبت به نمادها که عناصر و اجزاء هویت فرهنگی و ملی جوامع انسانی را نمایش می­دهند به وجود آید، هویت ملی تقویت و بازتولید می­شود. به همین دلیل رهبران سیاسی، بی­توجه به منبع قدرت و مشروعیت خود برآنند تا با ایجاد، گسترش و بهره­برداری از آنچه گاتمن نمادنگاری ملی می­خواند کشور خود را به وحدت و یکپارچگی برسانند. منظور از نمادنگاری ملی، توجه به کلیه نمادها، مراجع و آرمانهایی است که میان مردم مشترک است و به آنها همبستگی روحی و در نهایت وحدت می­بخشد. در صورتی این مهم مورد غفلت قرار گیرد با ایجاد کوچکترین خلاء در بافت و ساختار فرهنگی جامعه، زمینه برای تهاجمات و تعرضات فرهنگی بیگانگان مستعد می­گردد. لذا این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که چگونه با به کارگیری اصول و فنونِ هنر نمادپردازیِ فرهنگی در عرصه­ی فضای شهری قادر به تقویت مبانی و بن­مایه­هایِ هویت ملی می­باشیم؟ به نظر می­رسد با توجه به اینکه نمادها از دیر باز شناسنامه­های شهرها و فرهنگ­ها بوده­ و تداعی کننده­ی خاطرات مشترک، هویت­های فرهنگی و اساطیر بوده­اند، رشد و توسعه­ی آنها در فضای شهری، موجبات تقویت مبانی و ریشه­های هویت ملی را فراهم می­سازند.</strong>