تحلیل گفتمان انتقادی خطبه‌های علی (ع) در جریان بیعت عمومی

Abstract

نظریه گفتمان انتقادی، بافت متنی رادر کنارعوامل بیرونی دخیل در تولید متن(بافت موقعیتی) تحلیل می‌کند. در این میان چگونگی بازنمایی تقابلهای گفتمانی در متون تاریخی یکی از مهمترین مباحث نظریه تحلیل گفتمان انتقادی است. خطبهها با تولید شفاهی و انعکاس واقعی ارزشهای حاکم بر جامعه نقش مهمی در تقویت یا تضعیف گفتمان ایفا میکنند. بررسی خطبههای علی(ع) در جریان بیعت عمومی مردم با ایشان، به عنوان نمادتسلط قدرت گفتمان انتقادی بر گفتمان طبیعی شده پس از پیامبر(ص)، میتواند ایدئولوژی گفتهپرداز و چرایی تقابل گفتمان علوی با گفتمانهای حاکم بر جامعه را تبیین نماید.<br />روش پژوهش در مقاله، کیفی و بر اساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف است. نتیجه بحث نشان میدهد، امیرمؤمنان(ع) محور خطبههای خود را بازتولید گفتمان حق در مقابل باطل قرار داده و با کاربست ساختار ایدئولوژیک که در پیشزمینه ذهنی مخاطبان نهفته است، ضمن انتقاد از گفتمان‌های پیشین تلاش دارد، نظم گفتمانی نوینی را پیریزی نماید. <br /><br />