مطالعه برخی صفات مورفولوژیک در ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان بهاره تحت شرایط آب و هوایی پارس آباد مغان

Abstract

این آزمایش در سال زراعی 1389در مزرعه تحقیقاتی آموزشکده کشاورزی پارس آباد مغان با 29 ژنوتیپ گندم بهاره مشتمل بر 27 رقم و 2 لاین در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین ژنوتیپ­ها از نظر همه صفات زراعی مورد مطالعه، تفاوت معنی­داری در سطح احتمال 1% وجود داشت. رقم شیرودی از نظر عملکرد دانه (5370 کیلوگرم در هکتار)، وزن هزار دانه (4/37گرم) و تعداد دانه در سنبله (3/47) دارای بیشترین میانگین نسبت به سایر ارقام بود. از نظر عملکرد بیولوژیک(15060کیلوگرم درهکتار) و تعداد سنبله (8/635 در مترمربع) رقم اکبری بیشترین میانگین را داشت. عملکرد بیولوژیک، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنی­داری با عملکرد دانه نشان داد. همچنین، رابطه مثبت و معنی­داری بین عملکرد بیولوژیک با ارتفاع بوته، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله ملاحظه شد. به­دلیل رابطه معکوس بین اجزای عملکرد، همبستگی منفی و معنی­داری بین تعداد سنبله (مترمربع) با تعداد دانه در سنبله وجود داشت. با انجام تجزیه علیت مشخص شد که صفت عملکرد بیولوژیک بیشترین اثر مستقیم مثبت ( 65/0r=) بر عملکرد دانه داشت. در تجزیه به مولفه­های اصلی، 4 مولفه اول، 81% از کل واریانس متغییرها را توجیه کردند. عملکرد بیولوژیک، طول سنبله و تعداد سنبله مهم­ترین نقش را در تبیین مولفه اول داشتند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه­ای، 29 ژنوتیپ ارزیابی شده را در 4 گروه متفاوت قرار داد. ارقام شیرودی، نیک نژاد و البرز از نظر عملکرد دانه و برخی صفات مورد مطالعه نسبت به سایر ارقام دارای میانگین بالاتری بودند به عنوان ارقام برتر معرفی شدند.