نقش تفکر خلاق و سبک‌های یادگیری در آموزش طراحی معماری

Abstract

پژوهش در فرایند طراحی به عنوان هسته ی آموزش معماری در دهه های اخیر مورد توجه پژوهشگران و مدرسان این حوزه قرار گرفته است. در اغلب شیوه های آموزش طراحی معماری، دانشجویان هم سطح تلقی شده و گام های آموزشی به صورت هماهنگ ارائه و پیگیری می شوند. با فرض آن که برنامه های آموزشی مشترک امکان توسعه ی توانمندی های دانشجویان و ارتقای سطوح خلاقیت آن ها را نادیده می گیرد؛ این پژوهش به دنبال اثبات این مدعاست که آموزش طراحی معماری وابسته به یادگیرنده و ویژگی های فردی اوست و مدرس بدون شناخت این عوامل نمی تواند شیوه ی مناسبی را برای آموزش ارائه دهد. از میان عوامل موثر در یادگیری طراحی معماری، تفکر خلاق و سبک های یادگیری به دلیل میزان اهمیت در فرایند طراحی و در ارتباط میان یاددهنده و یادگیرنده، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند. پس از مطالعه در دو حوزه ی آموزش معماری و روانشناسی تربیتی، با پیمایش در جامعه ی هدف و نمونه گیری تصادفی خوشه ای از میان دانشجویان درس مقدمات طراحی معماری 2، در دانشگاه آزاد اسلامی، با برگزاری آزمون های استاندارد، (آزمون سنجش خلاقیت تورنس، آزمون تفکر خلاق تورنس و پرسشنامه ی سبک های یادگیری کلب) به بررسی و تحلیل تفاوت های شناختی دانشجویان پرداخته شد. آزمون فرضیات پژوهش از طریق آزمون خی دو و تحلیل واریانس یک طرفه در نرم افزار spss انجام شد و فرضیات پژوهش مورد تایید قرار گرفت. نتایج نشان می دهد سبک های یادگیری در دانشجویان معماری تفاوت دارند و میزان خلاقیت و تفکر خلاق با توجه به سبک های یادگیری دانشجویان متفاوت است. مهم است بدانیم هر یک از دانشجویان در کدام یک از مولفه های چهارگانه خلاقیت و همچنین مهارت های چهارگانه یادگیری، دارای ضعف هستند و متناسب با میزان ناکارآمدی آن ها در هر بخش با تعریف راه کارهای فرد به فرد به تقویت آن مولفه ها بپزداریم. لذا هدایت دانشجویان در دروس طراحی نیازمند شناخت تفاوت های فردی و ارائه ی راهکارهای متفاوت آموزشی است که خود منوط به تخصص و آگاهی مدرسان حوزه ی آموزش معماری است. آموزش طراحی معماری به دلیل لزوم توجه به تفاوت های فردی دانشجویان ناگزیر از مواجهه ی فرد به فرد با آن ها است.