انقلاب اسلامی و تعالی گفتمان سیاسی شیعه

Abstract

انقلاب اسلامی و تعالی گفتمان سیاسی شیعه

دکتر علی‌اکبر کمالی اردکانی

چکیده: پیروزی انقلاب اسلامی ایران و شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی بر مبنای نظریۀ ولایت فقیه، زمینۀ رشد و تعالی اندیشۀ سیاسی در میان شیعیان را، که در یک قرن اخیر سرعت یافته بود، کامل کرد. انباشت تجربیات تاریخی علما و اندیشمندان شیعه از هنگام انقلاب مشروطه تا پیروزی انقلاب اسلامی، آراء ابتکاری و بی‌بدیل امام خمینی(ره) و سرمایه گران قدر سه دهۀ حاکمیت جمهوری اسلامی،‌ باعث گردید که زمینه‌های درک درست مفاهیم و نهادهای سیاسی مدرن در گفتمان سیاسی نوین شیعه فراهم شود. به این ترتیب، برای اولین‌بار شیعیان توانسته‌اند با استفاده از ابزار اجتهاد، مهم‌ترین چالش‌های رو در روی خود ناشی از ادامه روند تنازع و برخورد سنت و مدرنیته را پاسخ دهند و از مرحلۀ تقلید از الگوها و مدل‌های وارداتی، وارد مرحلۀ تأسیس، یعنی بومی‌سازی و نظریه‌پردازی بر اساس منابع اصیل اسلامی شوند. نظریه‌پردازی در باب ساختار حکومت اسلامی در عصر حاضر و نظریۀ مردم‌سالاری دینی از ثمرات این گفتمان نوین است.