برآورد کشش‌های جانشینی نهاده انرژی در تابع تولید کلان اقتصاد ایران به روش CES دو مرحله‌ای

Abstract

آمار و ارقام مربوط به انرژی حاکی از آن است که کشور ایران از نظر شاخص‌های مصرف و بهره‌وری انرژی در مقایسه با متوسط جهانی در وضعیت مناسبی قرار ندارد. یکی از راهکارهای اصلاح نحوه بکارگیری این نهاده، افزایش قیمت‌های نسبی انرژی عنوان شده است. اما پیش فرض اساسی برای اثربخش بودن افزایش قیمت به هدف استفاده بهینه از انرژی، این است که در فرایند تولید، امکان جانشین ساختن نهاده انرژی با سایر نهاده‌ها برای بنگاه فراهم باشد؛ چراکه در غیر این صورت، به جای جانشین ساختن انرژی با سایر نهاده‌ها، افزایش قیمت انرژی از طریق افزایش هزینه‌های تولید، اثر تورمی برجای خواهد گذاشت. لذا محاسبه صحیح کشش جانشینی انرژی با سایر نهاده‌های تولید، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به همین منظور، در این مطالعه، یک تابع تولید کشش جانشینی ثابت (CES) برای اقتصاد ایران تصریح و برآورد شده است. با توجه به اینکه در فرم اولیه این تابع تنها دو نهاده تولیدی وجود دارند، با تعریف مفهوم نهاده ترکیبی، سه تصریح متفاوت برای تابع تولید در نظر گرفته و به روش غیر خطی برآورد شدند. نتیجه این برآورد نشان می‌دهد در ایران، کشش جانشینی بین نهاده انرژی و نهاده‌های کار و سرمایه، پایین است و ساختار تولیدی موجود برای بنگاه‌های تولیدی امکان جانشینی را به سهولت فراهم نمی‌کند. نتیجه این امر این است که افزایش قیمت در کوتاه مدت بیش از اینکه به جانشینی نهاده‌ها و افزایش بهره‌وری انرژی منجر شود، باعث کاهش تولید و افزایش قیمت خواهدشد.