بررسی آگاهی شهروندان شهرستان زنجان از چالش‌های زیست‌محیطی و راهکارهای نهادینه‌سازی رفتارهای صحیح زیست‌محیطی

Abstract

هدف این پژوهش بررسی وضعیت آگاهی شهروندان شهرستان زنجان با چالش‌های زیست‌محیطی و تحلیل راهکارهای نهادینه‌سازی رفتارهای صحیح زیست‌محیطی بود. جامعه آماری این تحقیق توصیفی- همبستگی را کارشناسان شاغل در اداره کل محیط زیست و منابع طبیعی استان زنجان تشکیل دادند (130N=). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برآورد گردید (60= n) و با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسش­نامه بود که روایی آن از طریق نظرات اعضای هیأت‌علمی تأیید شد. پایایی پرسش­نامه از طریق آزمون راهنما و محاسبه ضریب آلفای‌ کرونباخ 78/0 تا 81/0 تعیین شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 20 تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که ازنظر کارشناسان بیش­ترین میزان آشنایی شهروندان به ترتیب با چالش‌های آلودگی هوا، آلودگی حاصل از استفاده از خودرو‌های فرسوده و وسایل و ظروف غیرقابل بازیافت در طبیعت بود و کم­ترین آگاهی در زمینه اهمیت حفظ لایه اوزون، کاهش آب‌های زیرزمینی و وضعیت میزان فرسایش خاک در ایران و تأثیرات آن داشتند. همچنین میزان آگاهی کلی شهروندان در سطح نزدیک به کم است و حدود 7/51 درصد از پاسخ­گویان سطح آگاهی شهروندان را نسبت به چالش‌های محیط زیست خیلی ضعیف بیان کردند. با استفاده از تحلیل عاملی تحلیل راهکارهای نهادینه‌سازی رفتارهای صحیح زیست‌محیطی در هفت عامل آموزش طبقات مختلف جامعه، توسعه‌سازمانی و بهبود سیاست‌گذاری‌ها، قانون‌گذاری معقول و تبلیغات، توانمندسازی کارکنان سازمان‌های مربوطه، عوامل انگیزشی، راهبردهای جدید فرهنگ‌سازی و مشارکت‌های نهادهای مرتبط خلاصه شدند. این هفت عامل درمجموع توانستند 14/74 درصد از واریانس کل متغیرها را تبیین کنند.