بررسی وضعیت سیاست‌های ایران در حوزۀ محیط زیست دریایی مبنی بر سه معیار کارآمدی، انسجام و جامعیت

Abstract

دیر زمانی است که انسان برای تداوم یا بهینه‌سازی زندگانی خویش، به بهره‏گیری از دریاها روی آورده و از روزگاران کهن تا کنون از مواهب دریاها برخوردار شده است. محیط زیست دریایی به دلیل کارکرد اکوهیدرولوژیکی و همچنین، از نظر تأمین بخش فراوانی از غذای جمعیت جهان و نیز تسهیل و تعمیق روابط بازرگانی جایگاه منحصربه‌فردی دارد. در تحقیق حاضر، معیارهای سنجش سیاست جنایی بررسی شده‏اند. این معیارها عبارت‏اند از: کارآمدی، انسجام و جامعیت. نتایج بررسی معیارها نشان می‏دهد به دلیل پراکندگی قوانین و یکپارچه نبودن قانون خاص لازم‌الاجرا‌، برای برخورد با جرایم در این حوزه، سیاست کیفری ایران به‌رغم صرف هزینه و به‌کارگیری نیروی انسانی فراوان در مسیر مقابله با جرایم علیه محیط زیست دریایی، کارآمدی مورد انتظار را نداشته باشد. سیاست جنایی ایران در ابعاد تقنینی، قضایی، اجرایی و مشارکتی نیز انسجام و هم‌راستایی لازم را ندارد. سیاست جنایی ایران در خصوص جرم‌انگاری، وضعیت تقریباً مطلوبی دارد، اما در حوزۀ پاسخ‌دهی، قابل دفاع عمل نمی‏کند. تقریباً از ابتدا تا انتهای قوانین در انحصار مجازات‏های سنتی و به طور مشخص، حبس و جزای نقدی است. سیاست جنایی در ایستگاه پاسخ‌های کیفری سنتی متوقف شده است و طرحی نو برای به‌کارگیری سایر پاسخ‌های کیفری یا حقوقی غیرکیفری یا غیرحقوقی در حیطۀ اکولوژی و هیدرولوژی مصوب نکرده است، در نتیجه سیاست جنایی ایران در این خصوص جامعیت ندارد.