ارزیابی تغییرات جریان آینده تحت سناریوهای مختلف تغییر اقلیم برحوضه آبریز رودخانۀ گاماسیاب

Abstract

تغییر اقلیم با توجه به ظرفیت محدود اکوسیستم‏ها می‏تواند موجب بروز مشکلاتی در تأمین آب قابل‏ دسترس برای رفع نیاز بشر شود و بر توانایی منطقه‏ای در مواجهه با بلایای طبیعی مرتبط با آب تأثیر بگذارد. یکی از مشخصه‏های طبیعی رودخانۀ گاماسیاب احتمال وقوع سیلاب و خطرات ناشی از آن است. بنابراین مطالعات هیدرولوژیکی تحت شرایط تغییر اقلیم برای ساماندهی و مدیریت آن ضروری است. لزوم استفاده از مدل‏های سری CMIP5 در پژوهش‏های جدید با توجه به دقت زیاد آنها و کمبود کارهای پژوهشی به وسیلۀ این مدل‏ها در کشور ما، سبب شد در پژوهش حاضر از خروجی‏های چهار مدل سری CMIP5 و دو سناریوی RCP2.6 و RCP8.5 برای آیندۀ نزدیک (2020-2049 میلادی) و آیندۀ دور (2070-2099 میلادی) استفاده شود. نتایج نشان می‏دهد مقدار بارندگی سالانۀ حوضه در پنج ایستگاه بررسی‌شده با توجه به سناریوهای مد نظر و دوره‏های زمانی مختلف بین 6/31- تا 8/52 درصد تغییر خواهد کرد. میانگین کمترین و بیشترین دمای ماهانه در ایستگاه کرمانشاه به ترتیب حداکثر تا C°75/2 و C°15/2 و در ایستگاه همدان به ترتیب حداکثر تا C°43/3 و C° 26/4 با توجه به سناریوهای مختلف افزایش می‏یابد. در این پژوهش از مدل SWAT برای شبیه‏سازی هیدرولوژیکی جریان استفاده شد. نتایج ضمن تأیید کارایی مدل SWAT در شبیه‏سازی دبی حوضه، نشان داد میزان تغییرات رواناب حاصل از خروجی مدل CSIRO-Mk تحت سناریوهای مختلف نسبت به دورۀ مشاهداتی از 3/42 – تا 8/17 درصد متغیر خواهد بود. نتایج تحقیق ضرورت به‌کارگیری تدابیر لازم به‌منظور سازگاری با تغییر اقلیم در سیاست‏های آتی مدیریت حوضۀ گاماسیاب تأکید می‌کند.