تعیین ظرفیت خودپالایی رودخانۀ دیواندره با استفاده از مدل QUAL2Kw

Abstract

مطالعات خودپالایی رودخانه‏ها، اطلاعات کمی مورد نیاز برای محاسبۀ بار آلودگی قابل تحمل در محیط طبیعی رودخانه را فراهم می‌آورد و همچنین به فهم کامل‏تر از فرایند‏های زیست‌محیطی منجر می‏شود. هدف اصلی پژوهش حاضر، مدل‌سازی کیفیت آب رودخانۀ دیواندره و کاهش آلودگی رودخانه از طریق تطابق بیشتر میزان ورود آلاینده‏ها در بازه‏های مختلف رودخانه با توان خودپالایی آن است. پژوهش حاضر به بررسی روند تغییرات خودپالایی رودخانۀ دیواندره برای پارامترهای اکسیژن محلول (DO)، اکسیژن‏خواهی بیولوژیکی (CBOD)، اکسیژن‏خواهی شیمیایی (COD)، اسیدیته (pH)، هدایت الکتریکی (EC)، دما و محاسبۀ درصد خودپالایی برای پارامتر‏های زوال‏پذیر BOD و COD پرداخته و به منظور پیش‏بینی چگونگی تغییرات آنها از مدل شبیه‌ساز کیفی QUAL2Kw استفاده شده است. به‌منظور ارزیابی و اعتباریابی نتایج مدل، از شاخص‎‌های آماری مربع تفاضلات (AME) و ریشۀ میانگین مربعات خطا (RMSE) استفاده شد. نتایج نشان می‏دهد به‌دلیل اﻓﺰاﯾﺶ سکونتگاه‏های انسانی، ﺗأﺛﯿﺮ ﻓﺎﺿﻼب‌ﻫﺎ، رواناب‏های کشاورزی و همچنین ورود رودخانه‏های فرعی چم‏زرد و یول‏گشتی، وﺿﻌﯿﺖ زﯾﺴﺖ‌ﻣﺤﯿﻄﯽ رودﺧﺎﻧۀ دیواندره در بازه‏های انتهایی آن ﻧﮕﺮان‌ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ و اقدامات کنترلی را ایجاب می‏کند. از میان دو پارامتر کیفی زوال‏پذیر بررسی‌شده، خودپالایی BOD به میزان ‌75 درصد بیشتر از COD است. همچنین، دقیق‏ترین شبیه‏سازی مربوط بهpH و در عین حال کمترین دقت شبیه‏سازی مختص به EC است.