تأثیرپذیری رسوب معلق رودخانه از تغییرات کاربری اراضی در حوضۀ آبخیز دینور استان کرمانشاه

Abstract

از تأثیرات مخرب تغییر کاربری اراضی یک حوضه، افزایش تولید رسوب و ورود آن به رودخانه‏ها و تجمع آن در مخزن سدها‌ست. از این‌رو، بررسی تأثیر تغییر کاربری اراضی بر فرایندهای هیدرولوژی امری مهم و ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر رسوب معلق طی سال‏های 1994 تا 2010 در حوضۀ آبخیز دینور در استان کرمانشاه با استفاده از مدل SWAT صورت گرفت. واسنجی و اعتبارسنجی مدل با استفاده از برنامۀ SUFI-2 انجام شد. نتایج شاخص‏های آماری ‌استفاده‌شده در ارزیابی مدل مد نظر در مرحلۀ واسنجی و اعتبارسنجی NS و R² به‌ترتیب بیش از 50 و 60 درصد به‌دست آمد که دلالت بر کارایی مدل در شبیه‌سازی داده‌های هیدرولوژیکی در حوضۀ مطالعه‌شده است. بررسی کاربری اراضی طی یک دورۀ 16 ساله نشان داد بیشترین تغییر مختص‌به کاربری کشاورزی است با افزایشی بیش از 30 درصد و کمترین تغییر در کاربری مناطق مسکونی و جاده 25/3 درصد رخ داده است. همچنین نتایج به‏دست‌آمده از بررسی رسوب معلق، گویای تأثیر چشمگیر رسوب تولیدشده از تغییرات کاربری اراضی در دورۀ مطالعه‌شده است. طوری که بیشترین میزان رسوب در سال 1994، 18/1 گرم در لیتر بوده، اما این میزان در سال 2010 به 65/12 ‏گرم در لیتر رسیده است. <strong> </strong> <strong> </strong> <strong> </strong> <strong> </strong> <strong> </strong>