اثر عوامل هیدروژئومورفولوژی بر تغییرات کیفیت آب رودخانۀ سیمینه‌رود در ایستگاه‌های مختلف مطالعاتی طی سال‌های 1382-1392

Abstract

در این مطالعه آثار فاکتورهای هیدروژئومورفولوژی ‏روی تغییر کیفیت آب رودخانۀ سیمینه‌رود و روند این تغییرات در بازه‏های مختلف زمانی و مکانی بررسی شده ‏است. آمار مربوط‏ به متغیرهای فیزیکی، شیمیایی و هیدرولوژیک طی سال‏های 1382 تا 1392، از سازمان آب منطقه‏ای استان آذربایجان ‏غربی دریافت شد. از ‏طریق نرم‏افزار GIS نقشه‏ها‏ی مربوط استخراج شد. سپس روند تغییرات کیفیت آب در فصول مختلف در هر ایستگاه به‏طور مجزا بررسی شد و چگونگی ارتباط بین متغیرها و سطح معناداری آنها از‏ طریق آزمون همبستگی پیرسون با‏ استفاده ‏از نرم‏افزار SPSS به‏دست ‏آمد. در‏نهایت، به‏منظور ارزیابی تیپ و کیفیت شیمیایی آب رودخانه برای مصارف شرب و کشاورزی نمودارهای شولر و ویلکوکس از‏ طریق نرم‏افزار Chemistry برای هر ایستگاه و در هر فصل ترسیم‏ شد. کیفیت آب ایستگاه کاولان در فصل بهار با مقادیر کل جامدات محلول (9/174)، هدایت الکتریکی (1/269) و غلظت سولفات و کلر (7/0) به‏عنوان مطلوب‏ترین و ایستگاه میاندوآب در فصل تابستان با مقادیر کل جامدات محلول (3/359)، هدایت الکتریکی (3/529) و غلظت سولفات و کلر (7/3) بحرانی‏ترین بازۀ زمانی و مکانی معرفی می‏شوند. در همۀ ایستگاه‏های مطالعاتی، کاهش کیفیت آب رودخانه به‏صورت افزایش در TDS، EC و غلظت یون‏های سولفات و کلر با متغیر دبی رابطۀ مستقیم معنادار دارد. در حوضۀ آبریز سیمینه‏رود ویژگی‏های فیزیکی حوضه و همچنین فاکتورهای هیدروژئومورفولوژی در وجود داشتن یا نداشتن منابع آلاینده و تغییرات فصلی و مکانی کیفیت آب تأثیر دارند. طبق طبقه‏بندی شولر در همۀ فصول آب رودخانۀ سیمینه‏رود به‏لحاظ شرب در طبقۀ آب‏های خوب و کاملاً بی‏مزه قرار می‏گیرد. در دیاگرام ویلکوکس نیز همۀ ایستگاه‏ها در همۀ فصول در کلاس C₂S₁ قرار گرفته‏اند و ردۀ کیفیتی کمی شور و برای کشاورزی تقریباً مناسب دارند.<br /> <strong> </strong><br />