ارزیابی آلودگی نیترات در آب‌های زیرزمینی آبخوان اردبیل با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی

Abstract

آب زیرزمینی در بیشتر نقاط جهان مانند ایران از مهم‌ترین منابع تأمین آب برای مصارف گوناگون از جمله شرب است. آلاینده‏های مختلف کیفیت این منابع را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند و استفاده از آن را برای مصارف مختلف ناممکن می‏سازند. نیترات از شناخته‏شده‏ترین آلاینده‏های منابع آب است که در سال‏های اخیر به‌دلیل افزایش جمعیت و توسعۀ کشاورزی در نتیجۀ نیاز بیشتر به مقدار آن در آب‏های زیرزمینی در مناطق مختلف جهان به‌شدت افزایش یافته است. این مطالعه با هدف بررسی مقدار نیترات در آب زیرزمینی آبخوان اردبیل با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی انجام شده است. بدین‌منظور از 63 حلقه چاه واقع در آبخوان اردبیل در طول دوران خشک سال 1392، نمونه‏برداری و مقدار نیترات آنها تعیین شد. نتایج نشان داد مقدار میانگین نیترات در نمونه‏های چاه‏ها برابر 18/39 میلی‏گرم بر لیتر است. نتایج واریوگرافی نشان داد مقدار نیترات در آب‏های زیرزمینی منطقه ساختار مکانی مستحکمی دارد و روش کریجینگ معمولی با دقت زیادی (508/=R²) قادر به تعیین توزیع مکانی الگوی نیترات در منطقه است. بیشترین آلودگی نیترات در بخش غربی و جنوب غربی منطقه که منطبق با مکان جغرافیایی شهر اردبیل و اراضی کشاورزی حومۀ آن است، مشاهده شد که نشان‌دهندۀ تأثیر فعالیت‏های انسانی بر افزایش نیترات در منابع آب منطقه است. <strong> </strong>