ارزیابی روش های پهنه بندی فرسایش خندقی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز آبگندی)

Abstract

فرسایش خندقی یکی از فرایندهای فرسایشی است که به‌طور گسترده‏ای بر شکل ظاهری زمین اثر می‏گذارد. توسعۀ خندق سبب هدررفت مقدار زیادی خاک می‌شود. از این‌رو، می‏توان از آن به‏عنوان یکی از علل اصلی تخریب زمین و محیط ‏زیست نام برد. در این تحقیق مدل ارائه‌شده برای پهنه‏بندی فرسایش خندقی در شرایط مناطق خشک و نیمه‌خشک، به‌منظور واسنجی و اعتبار‌یابی آن در استان کهگیلویه و بویراحمد بررسی شد. بنابراین، با بررسی پراکنش فرسایش خندقی در سطح استان، حوضۀ آبگندی انتخاب و برای انجام تحقیق در نظر گرفته شد. در این حوضه با تهیۀ نقشه‏های مختلف کاربری اراضی، واحدهای اراضی، سنگ‌شناسی، شیب، نقشۀ واحد کاری استخراج و بر‌اساس آن واحدهای کاری انتخاب شد. در هر واحد کاری از طریق نقشه‌برداری خندق‏ها خصوصیات ظاهری و مورفومتری خندق‏ها استخراج شد. در هر واحد وضعیت نفوذ‌پذیری و درصد حفاظت روی خاک نیز بررسی شد. همچنین ارزش کمی شش لایه نقشۀ ورودی به مدل (شامل سنگ‌شناسی، درصد شیب زمین، نوع خاک، متوسط بارندگی سالانه، نوع استفاده از زمین و درصد حفاظ روی خاک) تعیین شد. درنهایت، براساس آن نقشۀ پهنه‏بندی فرسایش خندقی با استفاده از روش یا مدل شاخص همپوشانی و عملگرهای جمع جبری فازی، ضرب جبری فازی و گامای فازی در محیط GIS شد. با توجه به نتایج به‏دست‏آمده و با در‌نظر‌گرفتن مساحت پهنه‌های مختلف و میزان خندق‏های رخ‌داده در هر‌یک از آنها، مدل گامای فازی 8/0 مناسب‌ترین روش پهنه‏بندی فرسایش خندقی در حوضۀ مطالعه‌شده است.

<strong> </strong> <strong> </strong> <strong> </strong>