بررسی تنوع DNA کلروپلاستی و روابط فیلوژنتیکی میان 28 گونه درمنه ایران

Abstract

34 گونه از جنس درمنه در ایران گزارش شده است که از لحاظ پراکنش، تراکم و پوشش مهم‏ترین جنس‏های گیاهی در کشور محسوب می‏شوند. از آنجا که هنوز ‏سیستم کلی و جامعی برای طبقه‏بندی و فیلوژنی آن ارائه نشده است، ‏در این پژوهش سعی شد تا با بررسی تنوع کلروپلاستی و روابط فیلوژنتیکی گونه‏های درمنه و مقایسۀ آن‏ها با گونه‏های دیگر موجود در جهان، مسیر تکاملی آن‏ها شناسایی و قرابت ژنتیکی آن‏ها مشخص شود تا از این طریق بتوان کمکی به حفظ این ‏گنجینۀ ارزشمند ژنتیکی کرد. در این پژوهش چندشکلی در مناطق غیر کدشوندۀ دی.ان.ا کلروپلاستی در 28 گونه درمنۀ ایران مطالعه شد. ابتدا، 13 جفت آغازگر عمومی دی.ان.ا کلروپلاستی برای تکثیر بررسی شد و با توجه به درجۀ تکثیر آغازگرها، شش جفت آغازگر (PB, BD, Ic2, CS, trnL-F, B2B3) برای مطالعۀ نهایی انتخاب شد. محصولات واکنش زنجیره‏ای پلیمراز توسط سه آنزیم برشی MseI و EcoRI و TaqI هضم شدند در‌نتیجه از 14 ترکیب آغازگر‌ـ آنزیم استفاده‌شده، 10 ترکیب حالت چندشکلی نشان دادند. نتایج نشان داد A. armeniaca، A. incana، A. austriaca، A. melanolepis، A. oliveriana،A. turanica و A. tournifortiana از الگوی نواری متفاوت‏تری نسبت به سایر گونه‏ها برخوردار بودند. قرارگیری این گونه‏ها در گروه‏های هاپلوئیدی خاص به‌صورت منفرد نشان می‏دهد که این دسته از گونه‏های درمنه واگرایی بیشتری در بخش ژنوم کلروپلاست نسبت به سایر گونه‏ها دارند. نتایج حاصل از توالی‌یابی ناحیۀ trnL-F پس از تجزیۀ تبار زایشی نهایی بر‌اساس ماتریس داده‏های هم‌ردیف‌شده و به روش ماکزیمم پارسیمونی و بیشترین شانس برای بررسی روابط فیلوژنتیکی استفاده شد. نتایج آنالیز پارسیمونی اطلاعات ناحیۀ trnL-F توپولوژی مشابهی را نسبت به گونه‏ها و دودمان بررسی‌شده در دیگر مطالعات نشان داد. نتایج نشان داد که دو گونۀ A. turanica و A. spicigera فاصلۀ زیادی با دیگر گونه‏های درمنه دارند. این مطالعه آشکارا مشخص کرد که ناحیۀ trnL-F دی.ان.ا کلروپلاستی به‌تنهایی در این سطح مفید نیست و نیاز است برای بررسی‏های تکمیلی آینده از ناحیه‏های جدید ژنوم استفاده شود.