تأثیر تنش شوری بر رشد، فعالیت آنزیم‌های پاداکسنده، پراکسیداسیون لیپیدی و کارایی نظام نوریII در خیار پیوندی روی پایه‌های کدو

Abstract

شوری به‌عنوان یک تنش غیرزیستی مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان، در نظر گرفته می­شود. شناسایی سازوکار­های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی که در مقاومت به تنش شوری دخالت دارند، می­تواند برای انتخاب پایه­های متحمل به شوری سودمند باشد. برای این هدف آزمایشی به‌منظور بررسی تأثیر پایه (سه پایۀ کدو شینتوزا، کبالت و روت­پاور) و تنش شوری (شاهد 0، 40، 60 و 80 میلی­مولار NaCl) روی رشد، عملکرد، سطح برگ، فعالیت آنزیم­های پاداکسنده (آنتی­اکسیدان)، مقدار مالون­دی­آلدئید (MDA) و فراسنجه (پارامتر)های نورساختی (فتوسنتزی) در برگ خیار (رقم خسیب)، 35 روز پس از تنش انجام شد. فراسنجه‌های رشدی در هر سه تیمار شوری به‌طور معنی­داری در گیاهان پیوندی نسبت به گیاهان غیر پیوندی بالاتر بود. عملکرد در گیاهان پیوندی 21-14 درصد بیشتر از گیاهان غیرپیوندی بود. فعالیت آنزیم‌های کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX)، پلی­فنل­اکسیداز (PPO) و پراکسیداز (POD) در نتیجه تنش شوری افزایش یافت، اما این افزایش در گیاهان پیوندی 2-1/0 برابر گیاهان غیرپیوندی بود. در هر سه تیمار شوری، کاهش میزان هدایت روزنه­ای در گیاهان پیوندی در مقایسه با گیاهان غیرپیوندی به‌طور معنی­داری کمتر بود، افزون بر این پراکسیداسیون لیپیدی در گیاهان پیوندی 12-7 درصد کمتر از گیاهان غیرپیوندی بود. بیشترین بازدۀ کوانتومی نظام نوری (فتوسیستم) (F_v/F_m) II در برگ­های خیار تفاوت معنی­داری بین گیاهان پیوندی و غیرپیوندی نشان داد و این مقدار در گیاهان پیوندی 6-3 درصد بیشتر از گیاهان غیرپیوندی بود. این نتایج اشاره به این دارد که افزایش فعالیت آنزیم­های پاداکسنده، نسبت F_v/F_m و هدایت روزنه­ای در گیاهان پیوندی، مرتبط با تحمل بیشتر آن­ها به تنش شوری است.