غربالگری اولیه مورفولوژیکی 698 ژنوتیپ انگور بر اساس تحمل به خشکی برای انتخاب پایه

Abstract

پایه‌های انگور قادرند سازگاری ارقام را به اقلیم های مختلف، انواع خاک­­ها و شرایط گوناگون و نامساعد افزایش ‌دهند. با توجه به ژرم پلاسم غنی انگور در ایران می­توان از ارقام و ژنوتیپ های پررشد موجود که از پتانسیل ژنتیکی مطلوبی برخوردارند به عنوان پایه متحمل به خشکی برای ارقام تجاری استفاده نمود. در این پژوهش 698 ژنوتیپ و رقم بارده موجود در کلکسیون ملی انگور ایران واقع در ایستگاه تحقیقات درجه یک انگور تاکستان بر اساس صفات موجود در توصیف­نامه جهانی انگور و با تاکید بر صفات مربوط به قدرت رشد بررسی و تعدادی از ژنوتیپ­های مستعد انگور طی سه مرحله ارزیابی جداگانه انتخاب شدند. در مرحله اول ارزیابی­ها که بر اساس صفات تراکم کرک برگ و شاخه انجام شد، 150 رقم و ژنوتیپ انتخاب شدند و همگی در مرحله دوم در سه تکرار برای صفات قطر تنه و طول شاخه مجددا مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مرحله سوم، 17صفت مورفولوژیکی مربوط به تحمل خشکی در محل کلکسیون ملی انگور ایران و در شرایط مزرعه ای روی ارقام انتخابی ارزیابی شد. درنهایت این ارزیابی که ارقام متحمل به خشکی معرفی شده توسط دیگر محققین را نیز شامل می شد به 44 ژنوتیپ کاهش یافت که حاکی از انجام غربالگری متوسط بود. نتایج نشان داد که بین دو صفت قطر تنه و طول شاخه همبستگی وجود نداشته و طول شاخه نمی تواند ملاک خوبی برای رشد قوی و تحمل به خشکی ناشی از آن باشد. به جز صفت طول شاخه، دیگر صفات بررسی شده با یکدیگر همبستگی های معنی دار مثبت و منفی در سطح یک و 5 درصد نشان دادند. ارقام کج انگور بجنورد، سرخک قوچان، سیاه معمولی زرقان و قلاتی شیراز ژنوتیپ های پر رشد و واجد صفات مرتبط با خشکی بودند که احتیاج به آزمایش های تکمیلی دارند.