ارزیابی سطح پایداری توسعه کشاورزی در استان آذربایجان غربی با استفاده از شاخص‌ها

Abstract

هدف این تحقیق شناسایی و تحلیل واقع‌گرایانه از سطح پایداری نظام‌های بهره‌برداری کشاورزی استان آذربایجان غربی با استفاده از مجموعه‌ای مشخص از شاخص‌ها بود. تحلیل نتایج پایداری در این مطالعه بر مبنای روش IDEA (شاخص‌های پایداری کشاورزی) و همچنین نمره دهی شاخص‌ها برای تفسیر سطح پایداری بر مبنای روش پرانت واتاکل و همکاران استفاده شده است. برای تفسیر نتایج از تکنیک‌های تحقیق کیفی نیز استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل سطوح پایداری به‌طورکلی نشان داد تنوع محصولات از وضعیت پایداری برخوردار است اما استفاده بی‌رویه از آفت‌کش‌ها از کمترین نسبت پایداری برخوردار می‌باشد که با توجه به تمامی شاخص‌ها، وضعیت پایداری زیست‌محیطی در سطح نسبتاً پایینی (36%) قرار دارد. در بعد اقتصادی نتایج، بیانگر آن است که علی‌رغم محدودیت‌هایی در چند شاخص اصلی مانند تعداد زیاد قطعات اراضی و سطح اشتغال، فرایند تولید و درآمدزایی کشاورزی استان آذربایجان غربی درمجموع از سطح نسبتاً پایدارتری (52%) نسبت به دو بعد دیگر برخوردار است و این مسئله ناشی از تولید در طولانی‌مدت و فروش محصولات متنوع است که قابلیت اقتصادی این مزارع را نشان می‌دهد. نتایج نشان داد که از بین شاخص‌های ارزیابی سطح پایداری اجتماعی، میزان آگاهی کشاورزان از حفظ منابع پایه تولید در وضعیت نامناسب قرار دارد، با توجه به مجموع شاخص‌ها درکل، سطح پایداری بعد اجتماعی (90/35%) می‌باشد که می‌توان گفت فرایند توسعه کشاورزی استان آذربایجان غربی در بعد اجتماعی نیز به سمت ناپایداری درحرکت است.