اثر زمان نشاکاری و تراکم بوته بر ماده خشک و فنل کل شاخساره گیاه دارویی سرخارگل در ساری

Abstract

<strong>سرخارگل (<em>Echinacea purpurea</em>) پرفروش‌ترین گیاه دارویی در اروپا و ایالات‌متحده است که برای درمان سرماخوردگی استفاده می‌شود. این آزمایش به‌‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة پژوهشی پژوهشکدة ژنتیک و زیست‌فناوری طبرستان در سال زراعی 1391-1392، اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه زمان نشاکاری (20 فروردین، 19 اردیبهشت و 18 خرداد در بهار 1392) در کرت‌های اصلی و سه تراکم بوته (7، 10 و 16 بوته در مترمربع) در کرت‌های فرعی بود. نتایج نشان داد که اگرچه تأخیر در کاشت سبب کاهش ماده خشک شاخساره، برگ و ساقه شد، ولی افزایش تراکم تا 10 بوته در مترمربع تا اندازه‌ای اثر نامطلوب تأخیر در کاشت را جبران کرده است که نشان می‌دهد تاریخ کشت زودتر و تراکم 10 بوته در مترمربع برای افزایش کمیت این ویژگی‌ها مناسب‌تر بوده‌اند. نسبت ماده خشک شاخساره/ گل< شاخساره/ ساقه< شاخساره/ برگ بود. بیشترین نسبت ماده خشک شاخساره/ ساقه و شاخساره/ (برگ+گل) مربوط به تاریخ‌ کشت خرداد و بیشترین نسبت ماده خشک شاخساره/ گل مربوط به تاریخ کاشت اردیبهشت ماه بود. بیشترین مقدار فنل کل برگ و ساقه به ترتیب 1/51 و 9/35 میلی‌گرم گالیک اسید در گرم ماده خشک بود که در تاریخ کشت 20 فروردین و تراکم 10 بوته در مترمربع به‌دست آمد. بیشترین محتوای فنلی گل‌ها (5/56 میلی‌گرم گالیک اسید در گرم ماده خشک) در تاریخ کاشت 19 اردیبهشت و تراکم 10 بوته در مترمربع اندازه‌گیری شد. مقدار فنل کل گل‌ها> برگ‌ها> ساقه‌ها> بود. در کل، می‌توان چنین استنباط کرد که احتمالاً نشاکاری زودهنگام سرخارگل‌ در 20 فروردین ماه و با تراکم 10 بوته در مترمربع برای تولید ماده خشک و فنل کل از برگ‌ها و ساقه‌ها و تأخیر در کاشت تا 19 اردیبهشت و تراکم 10 بوته در مترمربع، برای تولید ماده خشک و فنل کل از گل‌ها، در شرایط این آزمایش مناسب است.</strong>