ارزیابی مزرعه ای کاربرد کلات آهن و روی بر ویژگی‌های مورفولوژیکی، عملکرد و محتوای اسانس رازیانه بومی و اصلاح‌شده

Abstract

رازیانه (<em>Foeniculum vulgare</em> Mill.) کاربردهای زیادی در صنایع دارویی و غذایی دارد. با توجه به نقش مؤثر عناصر ریزمغذی در عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی، تأثیر محلول­پاشی با غلظت­های مختلف کلات آهن (شاهد (صفر)، 5/1 و 3 گرم در لیتر) و کلات روی (شاهد (صفر)، 5/1 و 3 گرم در لیتر) بر خصوصیات عملکردی و محتوی اسانس رازیانه بومی و اصلاح‌شده (رقم شوروک شاری) ارزیابی گردید. آزمایش به‌صورت کرت­های دوبار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در دانشگاه کردستان انجام گرفت. اثر ساده کلات آهن، اثر متقابل کلات آهن و نوع رقم و نیز اثر متقابل کلات آهن، کلات روی و نوع رقم تأثیر معنی­داری بر هیچ‌کدام از صفات نداشتند. کلات روی بر اکثر صفات تأثیر معنی­داری گذاشت، طوری‌که بیش‌ترین محتوی اسانس (06/5 درصد) و عملکرد اسانس (07/35 لیتر در هکتار) متعلق به تیمار 3 گرم در لیتر و بیش‌ترین عملکرد بذر (2/884 کیلوگرم در هکتار) متعلق به تیمار عدم استفاده از کلات روی بود. اثر متقابل کلات آهن و کلات روی تنها بر عرض بذر و اثر متقابل کلات روی و نوع رقم تنها بر تعداد چترک تأثیر معنی­داری داشتند. رقم تأثیر معنی­داری بر تعداد چتر در بوته، عملکرد بذر و عملکرد اسانس داشت، طوری‌که بیش‌ترین میانگین صفات مذکور (به‌ترتیب 29/25، 26/765 کیلوگرم در هکتار و 27/34 لیتر در هکتار) متعلق به رازیانه ­بومی بود. از بین تیمارهای کودی اعمال‌شده، تیمار 3 گرم در لیتر کلات روی به‌تنهایی و از بین دو نوع رازیانه­ کشت‌شده، رازیانه­ی بومی برتر شناخته شدند.