پهنه‏بندی استان گلستان از نظر توان و خلأ تولید گندم با استفاده از مدل شبیه ‏سازی SSM-Wheat

Abstract

<strong>گندم (<em>Triticum aestivum </em>L.) یکی از مهمترین محصولات زراعی از جایگاه ویژه‌ای در کشور برخوردار است. یکی از راه‏های افزایش تولید، کاهش خلأ عملکرد است. در این راستا با استفاده از مدل شبیه‏سازی SSM-Wheat^{^[1]} و نرم‌افزار GIS^{^[2]} میزان تولید و خلأ عملکرد گندم در استان گلستان بررسی شد. بدین منظور، عملکرد بالقوه در شرایط آبی و دیم در سطح استان شبیه‏سازی و پهنه‏بندی عملکرد پتانسیل در محیط GIS انجام شد و سپس خلأ عملکرد و خلأ تولید نیز در شرایط آبی و دیم محاسبه شد. نتایج نشان داد که با ارقام گندم مورد ارزیابی و روش‏های فعلی زراعی، میانگین عملکرد بالقوة گندم آبی و دیم به‌ترتیب 8140 و 4930 کیلوگرم در هکتار است. همچنین تولید پتانسیل در شرایط آبی و دیم در استان برابر با 35/1 و 11/1 میلیون تن (جمع 469/2 میلیون تن) به‏دست آمد. در صورت شناسایی و رفع عوامل ایجاد کنندة خلأ عملکرد در استان، مقدار کل تولید گندم از حدود یک میلیون تن فعلی (میانگین 10 سال اخیر) به 97/1 میلیون تن قابل افزایش است. براساس نتایج در استان گلستان، مهم‌ترین عوامل ایجاد کنندة خلأ عملکرد گندم با ارقام و مدیریت‌های زراعی فعلی، مدیریت نادرست آبیاری، نامناسب بودن ارقام مورد کشت و استفادة نامناسب از کودهای پایه، سرک و کم‌مصرف است و برای رفع خلأ عملکرد، مصرف 165 تا 215 کیلوگرم بذر در هکتار، استفاده از بذرهای گواهی شده ارقام مناسب برای کشت آبی و دیم، مصرف حداقل 50 کیلوگرم کود فسفر (معادل P₂O₅) در هنگام کشت، مصرف حداقل 95 کیلوگرم کود نیتروژن خالص در هکتار و یکپارچه‌سازی مزارع پیشنهاد می‌شوند.</strong><br /> <br clear="all" /><br /> <br /> <strong>[1]. Simple Simulation Model Wheat</strong><br /> <br /> <strong>[2]. Geographic information system</strong>