تأملی بر فرایند انتخابات شوراهای شهر و روستا در ایران و فرانسه

Abstract

حق رأی دادن و تعیین سرنوشت از مصادیق حقوق شهروندی شمرده می‌شود. مهم‌ترین ابزار تحقق این حق در دوران معاصر، توجه به آرای شهروندان از طریق اجرای انتخابات آزاد است؛ به‌نحوی‌که نتیجۀ انتخابات انعکاسی از آرای شهروندان در روش حکمرانی باشد. در ایران شوراهای اسلامی، راهبرد استراتژیک نظام جمهوری اسلامی ایران برای گسترش و تعمیم مشارکت مردم شهر و روستا در عرصه‌های تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی است. اختصاص فصل هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به این نهاد، نشانگر دوراندیشی واضعان قانون اساسی در قانون‌مندسازی مشارکت مردم در سطوح محلی و منطقه‌ای است تا با استفاده از ظرفیت‌های اعطاشده به شوراها در قانون اساسی، گامی مهم در تمرکززدایی و دادن اختیارات به نمایندگان منتخب مردم در مناطق برداشته شود. یکی از مراحل مهم شکل‌گیری شوراها نحوۀ انتخاب کردن و انتخاب شدن اعضای شوراهاست. آشنایی با شیوۀ انتخابات شوراهای شهر و روستا در کشور فرانسه که دارای سابقه‌ای طولانی در ادارۀ شهرها با همراهی شوراها و شهرداری‌ها است، می‌تواند افق‌هایی از موفقیت‌های به‌دست‌آمده در این زمینه را پیش روی شوراهای شهر و روستا در ایران بگشاید. نگارنده بر آن است تا ضمن تحلیل فرایند انتخابات شوراهای اسلامی شهر در ایران، با تأملی تطبیقی این موضوع را با حقوق فرانسه مقایسه نماید. همان‌گونه که همگان اذعان دارند استفاده از تجربیات سایر ملل ازجمله اقدامات ضروری برای بهبود وضعیت قوانین تلقی می‌شود و قسمت ب بند ٦ اصل دوم قانون اساسی ما نیز استفاده از تجربیات بشریت را بااهمیت دانسته است. این موضوع پیش از این به‌صورت تطبیقی میان دو کشور ایران و فرانسه پژوهش مستقلی را به خود اختصاص نداده است.