عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران؛ فرامطالعه چارچوب نظری مقاله‌های علمی موجود

Abstract

عدالت فضایی از موضوعاتی است که در دهه‌ اخیر ذهن جامعه علمی کشور را در حوزه‌ی مطالعات شهری بسیار به خود مشغول کرده است؛ صاحب‌نظران متعددی در این حوزه به ایراد نظر پرداخته‌اند و پژوهش‌های مختلفی در این زمینه انجام‌یافته است. از این‌ رو مقاله حاضر در نظر دارد تا به واکاوی و آسیب‌شناسی حوزه نظری ‌پژوهش‌های انجام‌شده در قلمرو میان‌رشـته‌ای عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران بپردازد. مقاله پیش رو از نوع ترکیبی و مبتنی بر راهبرد فرامطالعه است. جامعه‌ی آماری پژوهش را ۴۴ مقاله علمی-پژوهشی با محوریت موضوعی عدالت فضایی در بـازة زمـانی ۱۳۸۳-۱۳۹۴ تشکیل می‌دهد. به‌منظور گردآوری و تحلیل داده‌ها از شیوه‌هایی چون مرور نظام‌مند و کدگذاری باز استفاده‌شده است. در این زمینه فرم جامعی مخصوص تلخیص و استخراج داده از پژوهش‌های منتخب تهیه شد که حاوی مقوله‌هایی در خصوص مشخصات عمومی و چارچوب نظری مقاله‌ها بود. نتایج پژوهش بیانگر عمق کم مطالعات در قلمرو نوظهور و میان‌رشته‌ای عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران است. پـژوهش‌های انجام‌شده، به‌صورت فراگیری تلقی سوسیالیستی از عدالت فضایی را مفروض گرفته‌اند؛ لذا در بیش‌تر پژوهش‌ها، رویکردی توزیعی از نوع برابری محور به بحث عدالت در شهر موردتوجه قرارگرفته و از توجه به ریشه‌های بی‌عدالتی در قالب عدالت ساختاری بازمانده‌اند.