از سبک تا هویت در معماری

Abstract

معماری به رغم تفاوت‌های سرزمینی که در شکل آن تاثیر فراوانی داشته، دارای ویژگی‌‌های ذاتی، پویا و تدریجی است، که آن‌را هویت می‌نامند. واژه‌شناسی هویت، ما را به انسان، معماری و مولفه‌های تمیز‌دهنده‌ی آن می‌رساند. کلیتی که قبلاً از دیدگاه ملک الشعرای بهار با نام "سبک" به جهان درون و برون انسان تقسیم می‌شد؛ ولی معنای آن در سده-های اخیر با تحول ایجاد شده در عالم و آدم، با "مد معماری" جایگزین و در دایره‌ی سلایق گذرای معماران محبوس و از معنای قدیمی خود فرسنگ‌ها فاصله گرفته است. مولفه‌های تمیز‌دهنده‌ی معماری شامل انسان و باورهایش، مکان و زمان می‌باشند. در این مقاله ضمن بررسی جایگاه انسان مولف و بهره‌بردار از معماری، به بررسی مکان از دیدگاه نظریه‌پردازان پدیدار‌شناس و روانشناسان محیطی و ارتباط در هم تنیده‌ی آن با انسان و تاثیر خاطره مکانی پرداخته می‌شود. مولفه‌ی زمان، نه صرفاً در نوع قراردادی و معطوف به گذشته و متوجه آینده‌ی آن، بلکه به عنوان عرصه‌ی تحقق زندگی مورد مداقه قرار می گیرد. ایجاد چارچوب فکری مناسب برای مفهوم هویت، از اهداف مقاله و سامانه‌ی جستجوی آن نیز کیفی است.