شناخت و بررسی مضامین و نقوش تزیینی سنگ قبور شهرستان دره‌شهر در استان ایلام

Abstract

نقش‌مایه‌های تزیینی سنگ قبور، دریچه‌ای به دنیای افکار دینی و فرهنگی هر منطقه است. این پژوهش به واکاوی و تحلیل نقش‌مایه‌های سنگ قبور شهرستان دره‌شهر (قبرستان‌های مهدی صالح ماژین، ورکمره، کله‌جوب، قورقمربگ، شیخ‌مکان و قبرستان باباسیف‌الدین أرمو) پرداخته است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعۀ نقوش تزیینی سنگ قبور قبرستان‌های شهرستان دره‌شهر است. این پژوهش، ضمن دسته‌بندی نقش‌مایه‌های تزیینی، به دنبال پاسخ‌گویی به این سؤال است که مضمون و محتوای نقوش تزیینی سنگ قبور قبرستان‌های مورد مطالعه در ارتباط با فضای اجتماعی و فرهنگی شهرستان دره‌شهر چگونه تبیین و تفسیر می‌شود؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و همراه با مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد نقوش تزیینی قبور زنان با مردان متفاوت بوده است و نقش‌مایه‌ها شامل مضامینی همچون شکار، مجالس هم‌نشینی، نشان‌دادن ابزارآلات روزمرۀ زندگی (خنجر، تفنگ، شانه، قیچی، آفتابه‌لگن و...) و نقوش مذهبی (کتیبه‌های مذهبی و نقوش مهر و تسبیح) هستند و تکرار و همانندی نقوش در تمامی قبرستان‌های مورد مطالعه، نشان‌دهندۀ الگویی مشخص و حاکم بر طراحی و تزیین سنگ قبور است و مضامین نقوش بازتاب زندگی عشایری بر آثار هنری و درون فضای دینی تشیع در منطقه است.