عوامل تعیین کنندة شکاف دیجیتالی (مطالعة موردی: شهروندان شهر رفسنجان)

Abstract

در دو دهۀ اخیر، شکاف دیجیتالی به­معنای فاصلة بین افرادی که به رایانه و اینترنت دسترسی دارند و افرادی که از این دسترسی محروم‌اند، به‌‌عنوان یکی از بزرگ‌‌ترین چالش‌های عصر دیجیتال مطرح شده است. با توجه به آثار مخرب اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مترتب بر این نوع نابرابری- که به­زعم بسیاری از صاحب­نظران، عمیق‌تر از نابرابری‌های سنتی است- این تحقیق، با هدف بررسی عوامل مؤثر بر شکاف دیجیتالی در سطح شهروندان شهر رفسنجان انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت، همبستگی، از نظر هدف، کاربردی و از منظر شیوة گردآوری داده‌ها، توصیفی- پیمایشی است. جامعۀ آماری این پژوهش، مجموعة شهروندان شهر رفسنجان است و در آن، به روش نمونه­گیری خوشه‌ای، وضعیت 501 نفر از شهروندان، به روش مدل­سازی معادله­های ساختاری تحلیل شده است. براساس نتایج، عوامل اقتصادی و زیرساختی، به‌‌‌‌طور مستقیم و عامل فرهنگی، از طریق نقش میانجی دسترسی انگیزشی، بر شکاف دیجیتالی تأثیر می‌گذارند. در مقایسة عوامل مختلف، نقش عامل فرهنگی، مهم‌تر از عوامل اقتصادی و زیرساختی است. تمامی متغیرهای مورد بررسی، 3/55 درصد از تغییرهای دسترسی فیزیکی را تبیین می‌کنند.