ارتقای ظرفیت خط‎مشی‎گذاری کشور: گونه‎شناسی نقش کانون‎های تفکر

Abstract

کانون‎های تفکر مراکزی علمی و پژوهشی تولید ایده و فکر محسوب می‎شوند که در ظرفیت خط‏مشی‎گذاری و تصمیم‎گیری‎های راهبردی، سیاست‎گذاری‎ها و در چرخه‎ی خط‏مشی‎های عمومی نقش تعیین کننده‎ای دارند. نتایج این بررسی از طریق (49) نفر از صاحب‎نظران، نخبگان علمی کشور و نقش‎آفرینان عرصه‎ی خط‏مشی‎ها است که به‎عنوان مشارکت کنندگان پژوهش، مرتب‎سازی (تکمیل نمودار کیو) را انجام داده و در مصاحبه‎ی شرکت کرده‎اند. نتایج پژوهش چهارده دسته‎بندی از عقاید و باورهای مشارکت کنندگان را در دو بخش دولتی و خصوصی نشان می‎دهد. دیدگاه‎های دسته‎بندی شده، به نقش‎های متفاوت کانون‎های تفکر در خط‏مشی‎های عمومی کشور اشاره داشته‎اند که این نقش‎ها به‎ترتیب به «خط‏مشی‎سازان»، «توصیه‎گران بی‎نقش»، «محافظه‎کاران»، «حمایتگران»، «منتقدان قانون‎گرا»، «منفی‎گرایان»، «کانون‎ مستقل»، «نقش‎آفرینان ناهماهنگ»، «نقادان سیاست»، «جانبداران ناکارآمد»، «مسئولیت‎پذیران»، «کارآمدان ذی‎نفوذ»، «تقویت کنندگان مثبت» و«ظرفیت‎های ناشناخته» تفسیرپذیر هستند. نقش‎هایی که از سوی مشارکت کنندگان در گروه‎ها، مشابه انتخاب و ارزشیابی شده‎اند، به‎عنوان «نقش‎های جدید» کانون‎های تفکر در عرصه‎ی خط‏مشی‎های عمومی در نظر گرفته شده‎اند که از طریق تجزیه و تحلیل‎های کیو مانند توجه به «بزرگی بار عاملی» در تحلیل، «اهمیت جایگاه و موقعیت شغلی مشارکت کنندگان گروه»، «تعداد اعضای گروه» و نیز عواملی که درصد زیادی از«واریانس کل» (در جمع 79 درصد) را تبیین نمودند، به‎دست می‎آید. همچنین نقش‎هایی که به‎طور کامل متفاوت ارزشیابی شده‎اند، ضعف‎های کانون‎های تفکرتلقی شده‎اند.