بررسی فقهی - حقوقی امکان شکایت از آرای مستند به سوگند قاطع دعوا در تجدیدنظر و فرجام

Abstract

تجدید نظرخواهی از رأی مستند به سوگند قاطع دعوا از مصادیقی است که قانون‌گذار موضع صریحی در خصوص آن اتخاذ نکرده است. همین امر سبب ایجاد اختلاف نظر میان قضات و حقوق‌دانان شده است؛ از‌این‌رو ممکن است در زمینه‌هایی به محکوم‌علیه حق شرکت در این مرحلۀ دادرسی داده شود و در زمینۀ مشابه، محکوم‌علیه دیگر از احقاق حق در آن مرحله محروم گردد. از طرف دیگر، حکم قانون در خصوص عدم قابلیت فرجام‌خواهی آرای مستند به سوگند در مادۀ 369 قانون آیین دادرسی مدنی موجب شده است تا حقوق‌دانان نسبت به فلسفه و مبنای چنین حکمی تردید کرده، نتوانند این حکم قانون را به نحو مطلوب توجیه نمایند؛ تا جایی که چنین تردیدی در آرای قضایی و حتی در شعب دیوان به‌چشم می‌خورد. مقالۀ حاضر با مطالعۀ موضوع در فقه امامیه و تحلیل آن در حقوق موضوعه، اعلام می‌دارد که تجدید نظرخواهی از رأی مستند به سوگند قاطع دعوا، حق مسلم محکوم‌علیه به‌شمار می‌رود و از سوی دیگر حکم قانون مبنی بر عدم قابلیت رسیدگی فرجامی ممنوعیتی نسبی است که با عنایت به مبانی عقلی قابل توجیه است.