طرح قاعدۀ مسئولیت مدنی ناشی از اشیا در حقوق ایران و فرانسه

Abstract

اصولاً در تعیین مسئول جبران خسارت، فعل زیانبار شخص نقش اصلی را دارد. اما در مواردی یکی از قواعد تعیین مسئول در حقوق فرانسه، تعیین مسئول بر مبنای مالکیت یا نگهداری از اشیاست که این موضوع در حقوق فرانسه، سبب طرح قاعدۀ مسئولیت مدنی ناشی از اشیا شده است. در حقوق فرانسه مسئولیت ناشی از حیوان و مسئولیت ناشی از ویرانی ساختمان و مسئولیت ناشی از تصادفات، مصادیقی از مسئولیت ناشی از اشیا هستند و دکترین از این مصادیق و به کمک بند 1 مادۀ 1242 ق.م.ف «اصل مسئولیت ناشی از اشیا» را استنباط کرده است. در حقوق ایران نیز چنین مصادیقی وجود دارد، ولی قاعدۀ کلی مانند مادۀ 1242 ق.م.ف وجود ندارد. به‌نظر می‌رسد دکترین در حقوق ایران می‌تواند اقدام به طرح قاعدۀ مسئولیت مدنی ناشی از اشیا کند که در این مقاله با توجه به فقه، به شیوه‌ای تطبیقی و با استفاده از حقوق فرانسه بررسی خواهد شد.