گونه شناسی ارزش‌های فرهنگی مبتنی بر هویت

Abstract

ارزش‌ها از مهم‌ترین وجوه زندگی روزمره به شمار می‌آیند و جنبه‌های اساسی تنوع در رفتارهای انسانی را نشان می­دهند. تفاوت در ابعاد و حوزه‌های مختلف زندگی جمعی (سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و...) ریشه در انتخاب و ترجیح گونه‌ای ارزش بر نوع دیگر دارد. همسو با آن، هویت‌های جمعی نه‌تنها متأثر از تنوع در انتخاب ارزش‌ها هستند، بلکه در دوره‌های مختلف اثرات متفاوتی بر ترجیحات ارزشی افراد برجای گذارده‌اند. از این منظر و با توجه به چندوجهی بودن جامعه ایرانی و همچنین، جامعه کردستان در ابعاد هویتی، هدف اصلی این مقاله، گونه‌شناسی ارزش‌های فرهنگی مبتنی بر تنوع هویت جمعی است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. همچنین، از نظر کنترل شرایط پژوهش یک بررسی پیمایشی؛ از نظر وسعت پهنانگر؛ و از نظر زمانی، مقطعی است (نیمه دوم سال 1391). جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه کردستان هستند. حجم نمونه مقتضی، با توجه به حداکثر پراکندگی و خطای 5 درصد، تنوع دانشگاه‌ها و بر اساس فرمول کوکران، 348 نفر تعیین‌شده است. نمونه‌گیری نیز به روش طبقه‌ای تصادفی انجام داده‌شده است. نتایج توصیفی تحقیق حاکی از آن است که هر سه نوع از هویت در جامعه آماری در سطحی بوده‌اند که هیچ‌یک از انواع هویت را نمی­توان برای جامعه آماری موردمطالعه نادیده گرفت؛ بنابراین، همگی برای دانشجویان موردمطالعه بااهمیت تلقی می­شوند. نتایج حاکی از بالا بودن معناداری شدت احساس هویت قومی نسبت به دو سطح دیگر از هویت بوده است. همچنین، نتایج از بالاتر بودن احساس هویت جهانی در مقایسه با احساس هویت ملی حکایت دارد. سه سطح از هویت- هویت­های قومی، ملی و جهانی- روابط متفاوتی با یکدیگر را در نمونه و جامعه آماری مورد مطالعه نشان می­دهند؛ درحالی‌که دو سطح هویت قومی و ملی رابطه معناداری با یکدیگر ندارند. رابطه­ای معنادار در سطح متوسط میان هویت قومی و هویت جهانی و به همین ترتیب رابطه­ای با شدت متوسط و معنادار میان هویت ملی و هویت جهانی مشاهده می­شود.