تخصیص بهینۀ بار آلودگی بر مبنای الگوی تجارت کیفیت آب در پائین‌دست رودخانۀ سفیدرود

Abstract

الگوی تجارت مجوز انتشار آلودگی، رویکردی نوین در مدیریت کیفی منابع آب سطحی به شمار می‌رود. بر همین اساس، این پژوهش به تخصیص بهینۀ بار آلودگی مبتنی بر پارامتر اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی آب (BOD) در رودخانۀ سفیدرود، حدفاصل سد سنگر تا مصب دریا می‌پردازد. بدین منظور، رودخانه از نظر کمی و کیفی توسط مدل Qual2kw شبیه‌سازی شده و مقدار بار مجاز تخلیۀ آلودگی روزانه (TMDL) تعیین شده است. همچنین به روش آنالیز حساسیت، مقدار ضرایب تأثیر هر منبع آلاینده، پس از نرمال‌سازی مشخص و تخصیص بهینۀ پساب با هدف حداقل‌کردن هزینه‌های کل تصفیۀ بار آلودگی تعیین شده است. نتایج نشان می‌دهد حفاظت از منابع آبی به روش کنترل تخلیۀ بار مجاز آلودگی نسبت‌به روش متعارف کنترل دستوری، سبب کاهش هزینه‌های کل تصفیه تا 10 درصد خواهد شد. همچنین می‌توان انتظار داشت شاخص کیفی آب حدود 20 واحد افزایش یابد. الگوی تجارت مجوز انتشار آلودگی، میزان صرفه‌جویی هزینه‌ها را تا 26 درصد افزایش می‌دهد. با کنترل عملکرد بازار در انتهای دورۀ طرح، پیش‌بینی می‌شود بازار فروش مجوز BOD همچنان در بلندمدت سودآور باشد و با حجم مبادلات معادل 466 واحد، از صرفه‌جویی ارزی 10 درصد برخوردار شود.