بررسی پتانسیل باز زایی استبرق Calotropis procera در شرایط کشت درون شیشه‌ای

Abstract

استبرق از گیاهان دارویی باارزش است که در بعضی از مناطق کشور ایران می‎روید. خواص دارویی بسیار باعث شده علاقه به کشت و کار تجاری آن نیز افزایش یابد. از مشکلات گسترش و بهره‌برداری این گیاه نبود یک شیوه تولید انبوه است. برای بررسی پتانسیل باززایی استبرق آزمایش حاضر انجام شد. نخست تاثیر مقادیر مختلف (1/0، 5/0، 2،1 و 3 میلی‎گرم در لیتر) 2,4-Dبر انگیزش کالوس زایی وسپس اثر بنزیل آدنین و نفتالین استیک اسید در پنج سطح (1/0، 5/0، 2،1 و 3 میلی‎گرم در لیتر) نیز در پرآوری کالوس های تولیدی مورد بررسی قرار گرفت. از محیط MS با تغییرات زیر استفاده شد: نیترات‏آمونیوم، نیترات‎پتاسیم‌، کلریدکلسیم، تیامین و میواینوزیتول به ترتیب به مقدار 2000، 2400 و 600، 4، 300 میلی‎گرم در لیتر و 30 گرم ساکارز و 3% زغال فعال. از جنین‌های بالغ به ‌عنوان ریزنمونه استفاده شده و صفاتی مانند افزایش اندازه جنین‌ها، اندازه کالوس‎های تولید شده، تعداد و اندازه شاخساره و ریشه‌های تولیدی ثبت شد. اثر 2,4-D بر افزایش حجم و واتمایزیابی جنین‌های کشت ‌شده در سطح 5% معنی‌دار شد. بیشترین میزان افزایش حجم جنین‌ها در تیمار 3 میلی‌گرم در لیتر 2,4-Dمشاهده شد. بیشترین کالوس تولیدشده در تیمار 1 میلی‌گرم در لیتر NAA به ثبت رسید. تأثیر مقادیر متفاوت BA و NAA برشاخه زایی معنی‌دار شد و بالاترین میزان این شاخص در تیمار 1 میلی‌گرم در لیتر BA و 2 میلی‌گرم در لیتر NAA مشاهده شد. بیشترین مقدار و اندازه ریشه‌ تولیدشده در محیط کشت حاوی 1 میلی‌گرم در لیتر NAA به دست آمد.