عوامل مؤثر در ریزازدیادی بادام‌کوهی (Amygdalus scoparia Spach.)

Abstract

بادام کوهی (Amygdalus scoparia Spach.)، که توزیع گسترده‌ای در مناطق وسیعی از کشور دارد، از ارزش‌های زیست‌محیطی و دارویی برخوردار است که به ‌دلایل مختلف در معرض فرسایش ژنتیکی قرار گرفته و باید احیا شود. تکثیر رویشی پایه‌های برتر از این گونه مستلزم بهینه‌کردن روش‎های مختلف از جمله ریزازدیادی است. در این پژوهش اثر ژنوتیپ‎های مختلف، هورمون‎پاشی قبل از برداشت نمونه از درخت و محیط کشت بر ویژگی‌های مورد نظر در ریزازدیادی، (تعداد جوانه، تعداد شاخساره، طول شاخساره و شادابی نمونه‌ها) مطالعه شدند. بر اساس نتایج حاصل، تاریخ نمونه‎گیری بعد از هورمون‌پاشی و ژنوتیپ‎های مورد استفاده بر همه صفات مطالعه‌‌شده اثر معنی‎داری داشتند. بهترین تاریخ نمونه‎گیری برای ریزازدیادی این گونه از نظر تعداد جوانه‎های جانبی تولیدی ده روز بعد از هورمون پاشی بود. ژنوتیپ‎های سه‌گانه از نظر تولید تعداد جوانه متفاوت بودند و واکنش‎های متفاوتی به‎شرایط عمومی ریز‎ازدیادی نشان دادند. از نظر تعداد شاخه تولیدی، برداشت‎های ده روز بعد از هورمون‎پاشی بیشترین تعداد شاخه را تولید کردند. به‌طور کلی می‌توان گفت که پایه‌های مختلف بادام واکنش‌های متفاوتی به ریزازدیادی نشان دادند و ارائه یک محیط کشت واحدی که برای ژنوتیپ‌های مختلف آثار یکسانی داشته باشد نیاز به مطالعات گسترده‌تری دارد. هورمون‌پاشی قبل از نمونه‌برداری بر روی درختان هدف و در تاریخ مناسب به نوعی می‌تواند این اثر را تعدیل کند. با این حال ژنوتیپ شماره 1 از نظر تعداد جوانه و طول شاخه نتیجه بهتری داشت و محیط کشت DKW هم از برتری‎های نسبی برخوردار بود.