بررسی تأثیر نوع اکسین، جهت استقرار ریزنمونه و نور بر کالوس‌زایی و تشکیل ریشه مویین گیاه دارویی ‏خربزه تلخ(Momordica charantia)

Abstract

خربزه تلخ (‏Momordica charantia‏) گیاه دارویی از خانواده کدوییان است. این گیاه به‌عنوان داروی سنتی برای ‏درمان دیابت به کار می‌رود. ترکیبات اولیه مسئول کاهش قند خون در این گیاه شامل شبه انسولین حیوانی موسوم ‏به پلی‌پپتید ‏P، کوکوربیتوئید، مموردیسین و اولینولیک اسید است. پلی پپتید ‏P‏ از لحاظ ساختاری و دارویی شبیه ‏انسولین گاوی است. اثرات بازدارندگی این گیاه در خصوص ویروس ‏HIV‏ نیز اثبات ‌شده است. این پژوهش با ‏هدف بررسی تأثیر جهت‌ استقرار ریزنمونه برگ، نوع اکسین و شرایط نوری بر درصد کالوس‌‌زایی و تشکیل ‏ریشه مویین از کالوس گیاه دارویی خربزه تلخ‎ ‎انجام شد. ریزنمونه برگ در دو جهت (سطح بالایی / سطح ‏زیرین) در تماس با محیط کشت حاوی دو نوع اکسین در غلظت 2 میلی‌گرم در لیتر ‏NAA‏ و ‏‎2,4-D‏ کشت و تحت دو ‏شرایط تاریکی و نور قرار گرفت. بالاترین میزان کالوس‌زایی (40/95 %) و ریشه‌زایی (60/40 %) در شرایطی ‏حاصل شد که سطح بالایی برگ در تماس با محیط ‏MS‏ حاوی 2 میلی‌گرم در لیتر ‏‎2,4-D‏ و در تاریکی قرار ‏گرفت. نتایج نشان داد که تاریکی به طور معنی‌داری در سطح احتمال 5 درصد بر تحریک و افزایش تولید ‏کالوس تأثیر داشته و اکسین ‏‎2,4-D‏ با اختلاف معنی‌داری نسبت به ‏NAA، اکسین مناسب‌تری جهت کالوس‌زایی ‏و ریشه زایی بوده است. ‏