مطالعه کیفی تعارض ارزشی بین نهادهای اجتماعی خانه و مدرسه (مورد مطالعه: دانش آموزان استان گیلان)

Abstract

تعارض­های ارزشی بین نهادهای­ مختلف اجتماعی از جمله خانه و مدرسه یکی از چالش­های عمده در جامعه ایران محسوب می­شوند. هدف اصلی این مقاله «تبیین تعارض ارزشی در بین دانش­آموزان استان گیلان» است. در مطالعه مزبور، با تکیه بر روش های کیفی، و نمونه­گیری هدفمند از مصاحبه­های نیمه­سازمان­یافته، فردی و گروهی (گروه متمرکز) استفاده شده است. برای این منظور با یازده نفر بصورت فردی و یکصد نفر بصورت گروهی (در قالب پانزده جلسه) مصاحبه شد. سپس مصاحبه­های ضبط­شده پس از مکتوب­شدن، به شیوه­ی تحلیل مضمون، مورد بررسی قرار گرفتند. به­طور­کلی نتایج تحقیق نشان می­دهد که گفتمان خانه و مدرسه در هفت مقوله ازدواج، تحصیل، پرورش دینی، بدن­نمایی، اسراف و تجمل­گرایی، نقش­های جنسیتی و ارتباط با جنس­ مخالف در ­برابر هم قرارگرفته­اند. ارزش­های مزبور قابل تجسدند و خودبسنده نیستند بلکه وابسته به ارزش­های دینی­اند. نهاد خانواده بیشتر مروّج ارزش­های فردی است، حال آنکه سیستم مدرسه بیشتر مبلّغ ارزش­های جمعی است. هر چه خانواده ذهنیت مشترکی با مدرسه داشته باشد، ارزش­های مدرسه بسهولت بازتولید می­شود. بر مبنای یافته­های این پژوهش، افزایش مصرف رسانه­ای یکی از دلایل عمده مقاومت در برابر گفتمان مدرسه­ای است.