تخمین مقادیر روزانه نسبت تبخیر - تعرق مرجع و تعیین سهم مؤلفه‌های آیرودینامیکی و توازن انرژی در تبخیر - تعرق (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان)

Abstract

تبخیر - تعرق به­عنوان یکی از مؤلفه­های اصلی چرخه هیدرولوژیک دارای اهمیت فراوانی در مدیریت منابع آب و برنامه­ریزی آبیاری می‌باشد. امروزه به دلیل نبود داده­های لایسیمتری در بیشتر ایستگاه­های هواشناسی، از مقادیر تبخیر - تعرق مرجع حاصل از مدل استاندارد فائو - پنمن - مونتیث استفاده می­شود. مدل یاد شده برای محاسبه تبخیر - تعرق گیاه مرجع چمن ( ) به­کار برده می­شود. از سوی دیگر، مدل پنمن-کیمبرلی نیز به­طور گسترده­ای برای محاسبه تبخیر-تعرق گیاه مرجع یونجه ( ) مورد استفاده قرار گرفته است. در مطالعه­حاضر، داده­های هواشناسی­ شش ایستگاه هواشناسی­در استان سیستان و بلوچستان در یک دوره آماری ده ساله­برای محاسبه و به­کار برده­شده و سپس نسبت به برای هر شش ایستگاه در دوره مطالعاتی محاسبه شد. مدل پنمن-کیمبرلی در ایستگاه میرجاوه بدترین نتیجه را در مقایسه با ایستگاه‌های دیگر داشته است. مقادیر ضریب نش-ساتکلف برای این ایستگاه کمترین مقدار(07/0) بوده و مقادیر شاخص پراکندگی و جذر میانگین مربعات خطا برای این ایستگاه به ترتب 43/0 و 48/2 می­باشد که بیشترین مقدار در بین ایستگاه­های مورد مطالعه است. در ادامه، سهم هر یک از مؤلفه­های توازن انرژی و آیرودینامیکی در میزان کل تبخیر-تعرق مرجع با استفاده از مدل پنمن-کیمبرلی تعیین شد که نتایج حاصل حاکی از نقش مهم هر دو مؤلفه در فرآیند تبخیر-تعرق ایستگاه­های موردمطالعه بود. بر این اساس، کاربرد مدل­های­مبتنی بر تابش خورشیدی­نظیرمدل­پریستلی-تیلور در این ایستگاه­ها می­باید با احتیاط صورت پذیرد.