بهینه‌سازی شرایط رشد ریشه‌های مویین گیاه Stevia rebaudiana Bertoni حاصل تلقیح Agrobacterium rhizogenes

Abstract

گیاه دارویی استویا Stevia rebaudiana Bertoni درختچه چند ساله کوچکی از خانواده Asteraceae است که بومی جنوب آمریکا، به‌ویژه برزیل و پاراگوئه، می‌باشد. این پژوهش به‌منظور بررسی تآثیر عوامل مختلف در القا و رشد ریشه‌های مویین توسط آگروباکتریوم رایزوژنز در گیاه استویا صورت گرفت. بذور استویا در شرایط درون شیشه‌ای کشت شدند. پس از جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌ها، ریز‌نمونه‌های قطعات ریشه، ساقه و برگ در سنین 60،30 و 90 روزه از گیاهچه‌های درون شیشه‌ای بدست آمد. سویه‌های ATCC15834، R1000 وC58 آگروباکتریوم رایزوژنز (حاوی صفر و 100 میکرومولار استوسرینگون) در دو محیط کشت NYA و LB با روش غوطه‌وری و اسپری به مدت 72 ساعت در دمای 27 درجه سانتی‌گراد هم‌کشت گردیدند. ریز‌نمونه‌های تلقیح شده بعد از حذف باکتری اضافی به محیط 1/2MS و MS جامد حاوی 400 میلی‌گرم بر لیتر آنتی‌بیوتیک سفوتاکسیم منتقل گردیدند. به منظور بهینه-سازی محیط‌کشت‌های مختلف بر رشد ریشه‌های مویین در محیط کشت مایع، از محیط1/2MS با غلظت‌های 5/1% و 3 % ساکارز و IBA 2/0 میلی‌گرم بر لیتر استفاده‌ شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد هر سه سویه آگروباکتریوم بر القای ریشه مویین در ریز‌نمونه برگ استویا مناسب بودند ولی، سویه ATCC15834 قابلیت بیشتری در القا ریشه‌های مویین داشت. بیشترین میزان فراوانی ریشه مویین در محیط سوسپانسیون NYA و محیط هم‌کشتی 1/2MS بود. همچنین در مرحله پرآوری ریشه‌های مویین محیط 1/2MS دارای 5/1درصد ساکارز مناسب‌ترین محیط شناخته شد. لاین‌های حاصل از سویه ATCC15834 استویا، کلون برگ (AL 2C) پر‌رشدترین لاین بود.