کاربرد رویکرد تلفیقی سلسله مراتبی فازی در اولویت‌بندی اصلاح تقاطع‌های درون‌شهری در جهت افزایش ایمنی عابران پیاده

Abstract

همه‌ساله نزدیک به 35/1 میلیون نفر در جهان، جان خود را به‌علت حوادث ترافیکی از دست می‌دهند که 50 درصد آن مربوط به کاربران آسیب‌پذیر (عابران‌پیاده، دوچرخه‌سواران و موتورسواران) است. با توجه به تأثیر عوامل مختلف بر تصادفات عابران پیاده، نظیر رفتار عابران پیاده و رانندگان، ویژگی‌های هندسه مسیرها، ابزارهای کنترل ترافیک و کاربری زمین‌های اطراف، دست‌یابی به ایمنی عابران‌پیاده پیچیده شده است. هدف از این پژوهش، اولویت‌بندی اصلاح تقاطع‌های حادثه‌خیز براساس عوامل مؤثر بر ایمنی عابران پیاده در 25 تقاطع مهم منطقه 11 شهرداری تهران است که در مجموع تعداد تصادف در سال‌های 1395 الی 1397 در این 25 تقاطع و حوزه تأثیر 50 متری آنها بیش از 25درصد کل تصادفات است و بیش از 40درصد از کل مرگ‌ومیرهای ناشی از تصادفات این منطقه را عابران پیاده تشکیل می‌دهند. بر همین اساس، ابتدا از روش‌های اولویت‌بندی مقاطع حادثه‌خیز نظیر فراوانی تصادفات عابران پیاده، نرخ تصادفات عابران پیاده، بررسی شاخص هم‌سنگ خسارات مالی و روش تلفیقی سلسه مراتبی- فازی استفاده شده است که به‌منظور تشخیص شاخص‌ها و معیار‌های اولویت‌بندی از پرسش‌نامه‌ای با طیف‌های 9 درجه‌ای فازی جهت تحلیل زوجی بین شاخص‌ها استفاده شد. نتایج نشان‌گر وزن بیشتر شاخص‌ کاربری تجاری (37 درصد نسبت به سایر شاخص‌های کاربری زمین) و منفعت به هزینه (17 درصد نسبت به سایر شاخص‌های ایمنی) در اولویت‌بندی تقاطع‌ها است. درنهایت براساس شاخص‌های اولویت‌بندی، تقاطع مولوی- ولی‌عصر (عج) بیشترین اولویت اصلاح را به‌خود اختصاص می‌دهد.