تاثیر ذهن آگاهی و قدردانی از خداوند بر تاب‌آوری دانشجویان: نقش واسطه‌ایی شوخ-طبعی

Abstract

تاب‌آوری مفهومی است که در سال‌های اخیر در حوزه تبیین رفتار انسان مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. تاب‌آوری به قابلیت فرد در برقراری سازگاری زیستی و روانی در برابر شرایط بحرانی و تهدیدآمیز اشاره دارد. از سوی دیگر، روان شناسی مثبت به این نتیجه رسیده که عوامل متعددی در افزایش تاب آوری افراد در برابر استرس مؤثر می باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه ذهن-آگاهی و قدردانی از خداوند بر تاب‌آوری با نقش واسطه‌ایی شوخ‌طبعی در دانشجویان دانشگاه تبریز بود. از این دانشجویان، 240 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ایی چندمرحله‌ایی از دانشکده‌های مهندسی‌ عمران، ریاضی و روانشناسی انتخاب شدند. به منظور جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه 5 عاملی ذهن آگاهی (FFMQ)، شوخ طبعی SHQ))، پرسش‌نامه قدردانی از خدا (نیل کروز، 2006) و تاب‌آوری کانر-دیویدسون (CD-RISC) استفاده شد. برای تحلیل آماری داده‌ها از تحلیل مسیر بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که تاب‌آوری دانشجویان به صورت مستقیم توسط قدردانی از خدا (35/0=β) و شوخ طبعی (29/0=β) پیش‌بینی می‌شود. تاب‌آوری همچنین به صورت غیر مستقیم و از مسیر شوخ‌طبعی، توسط قدردانی از خدا (083/0=β) و ذهن‌آگاهی (076/0=β) پیش‌بینی می‌شود. نتایج پژوهش در مسیر ذهن‌آگاهی به تاب‌آوری تأیید نشد. علاوه بر این، نتایج بیانگر آن است که 15% از تاب‌آوری دانشجویان از طریق ذهن‌آگاهی، قدردانی از خدا و شوخ‌طبعی تبیین می‌شود. بالأخره یافته نشان داد27% از تاب-آوری را متغیرهای ذهن‌آگاهی و قدردانی از خدا توسط شوخ طبعی تبیین می‌کنند.