سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و هنجارسازی بین‌المللی

Abstract

جمهوری اسلامی ایران، به‌مثابه بازیگری هنجاری، در نظام بین‌الملل دارای نقش هنجارساز است. این نقش، مرهون ویژگی هایی است که رهآورد انقلاب اسلامی بوده و بنیان شکل‌گیری نظام سیاسی جدیدی با ماهیت انقلابی و اسلامی را فراهم ساخته است. آن نظام سیاسی که تعابیر جدیدی بر قامت سیاست داخلی و خارجی پوشانده و به‌تدریج به انتظارات رفتاری خاصی در نظام بین‌الملل انجامیده است. بر این اساس، پرسش اصلی، آن است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران چه تأثیری بر روند هنجارسازی‌های بین‌المللی داشته است؟ پاسخ موقت به این پرسش، به عنوان فرضیه،‌ آن است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر محور انگاره‌های اسلام‌گرایانه موجب ایجاد هنجارهایی در حوزه‌های صلح‌سازی و امنیت‌سازی، هویت‌خواهی و مقاومت‌گرایی، استقلال‌خواهی و عدم تعهدگرایی، و حقوق بشرگرایی و حقوق بشردوستانه‌گرایی در سطح بین‌المللی شده است. روش مورد استفاده با اتکاء به رهیافت سازه‌انگارانه از نوع توصیفی‌-‌تحلیلی است که از سازه‌های انگاره‌ای به‌عنوان چارچوب تحلیل تحولات هنجاری در نظام بین‌الملل بهره می‌گیرد تا از این طریق نقش هنجارسازانة سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را مورد مطالعه و استنتاج قرار دهد.