بررسی غلظت و ارزیابی ریسک سلامتی عناصر بالقوه سمّی در خاکهای کشاورزی دشت الشتر، استان لرستان

Abstract

هدف این تحقیق، بررسی ریسک سلامتی عناصر سمّی در خاک‌های کشاورزی دشت الشتر می‌باشد. میانگین غلظت کادمیم، آرسنیک، آنتیموان، روی، نیکل، آهن، منگنز، کروم، نقره، کبالت، توریم، اورانیم در نمونه‌ها، از غلظت متناظر آنها در خاک‌های جهانی میانگین بالاتر است. محاسبه ضرایب ژئوشیمیایی نشان‌‌دهنده‌ آلودگی قابل توجه نمونه‌ها به نقره، آنتیموان، آرسنیک و نیکل است. ارزیابی ریسک سلامتی نشان می‌دهد که مقدار ضریب ریسک آرسنیک از طریق مسیر بلع برای خردسالان بالاتر از یک می‌باشد، که نشانگر احتمال رخداد اثرات نامطلوب غیرسرطانی مرتبط با آرسنیک برای خردسالان در منطقه است. برای عنصر آرسنیک، ریسک سرطانزایی در کودکان و بزرگسالان از طریق مسیر بلع وجود دارد. عنصر کروم، از طریق مسیر تماس پوستی برای خردسالان و از طریق مسیر بلع برای بزرگسالان و خردسالان دارای ریسک سرطانزایی است. دریافت عنصر نیکل از طریق بلع برای بزرگسالان و از طریق تماس پوستی برای خردسالان با ریسک سرطان‌زایی همراه است. کادمیم از طریق بلع برای خردسالان دارای ریسک سرطانزایی است. بر اساس نتایج به دست آمده، فعالیت‌ کشاورزی، تأثیر قابل‌توجهی در تجمع آرسنیک، کروم، نیکل و آنتیموان در خاک‌های دشت الشتر داشته است و با توجه به خطرات احتمالی تجمع این عناصر برای سلامت جامعه انسانی، مدیریت کشاورزی در این منطقه ضروری است.